Hertog van Nassau fietsroute

Fietsen in en rondom Baarle Hertog / Baarle Nassau

Unieke enclavesituatie in Baarle-Hertog-Nassau

Vaak wordt gedacht dat Baarle precies op de grens van Nederland en België ligt, waarbij de grens door één straat loopt. Dit is echter onjuist. In Baarle is er namelijk sprake van een enclavesituatie. Een enclave is een stuk grondgebied dat geheel omringd is door grondgebied van een andere staat. Wat Baarle zo uniek maakt is dat er niet sprake is van één enclave; het zijn er dertig in totaal!

De grens loopt in Baarle dus kris kras door wegen, huizen en tuinen. In de bebouwde kom van Baarle worden de enclavegrenzen overal zichtbaar gemaakt met behulp van speciale stoeptegels en aluminium plaatjes in het wegdek. Zo kunt u precies zien waar de grens loopt. Ook aan de nationale driekleur die op de huisnummerbordjes is weergegeven, kunt u zien of de voordeur van een woning of gebouw zich in België of Nederland bevindt.

Klik hier voor meer informatie over alle enclaves.

Baarle-Hertog

Het Belgische Baarle-Hertog bestaat uit 22 enclaves. Deze 22 stukken grond zijn geheel omgeven door Nederlands grondgebied. Net over de officiële rijksgrens, in België, is het kerkdorp Zondereigen gelegen, dat eveneens tot de gemeente Baarle-Hertog behoort. De gehele gemeente Baarle-Hertog heeft een oppervlakte van 748 hectare met ongeveer 2.700 inwoners.

Baarle-Nassau

Het Nederlandse Baarle-Nassau heeft op haar beurt 8 enclaves, waarvan er 7 als sub-enclaves in de twee grootste Belgische enclaves liggen en één nabij het kerkdorp Zondereigen. Naast de kern Baarle-Nassau behoren het kerkdorp Ulicoten en het gehucht Castelré tot de gemeente Baarle-Nassau. Castelré ligt als een schiereiland in België op 11 km van het centrum van Baarle-Nassau. De gehele gemeente Baarle-Nassau heeft een oppervlakte van 7.641 hectare met ongeveer 6.700 inwoners.

bron

In de geschiedenis treffen we de naam Baarle voor het eerst aan in 992, wanneer gravin Hilsondis haar bezittingen in het land van Strijen, waar Baarle dan toe behoort, in een stichtingsakte vermaakt aan de abdij van Thorn in Limburg.

Hertog van Nassau

In 1198 werd de basis gelegd voor de Baarlese enclavesituatie door Godfried II van Schoten, Heer van Breda. Zijn gebied, waaronder Baarle, lag tussen Hertogdom Brabant en het Graafschap Holland in. Toen Dirk VII van het graafschap Holland in 1190 aanspraak maakte op het land rond Breda, sloot Godfried van Schoten, de heer van Breda, zich aan bij het Hertogdom Brabant. Godfried van Schoten werd daardoor leenman van Breda. Om zijn macht niet te verliezen kreeg Godfried van Schoten van de hertog van Brabant ook nog extra stukken land bij Baarle. Dit waren echter woeste stukken grond. De vruchtbare grond rond Baarle hield Hertog Hendrik I voor zichzelf. In 1198 lagen er dus stukken land in Baarle die rechtstreeks onder de Hertog van Brabant vielen. Dit werd later Baarle-Hertog. De gebieden rond Baarle, die in handen waren van de leenman van Breda, kwamen via erfopvolging in handen van het geslacht van Nassau. Dit werd het latere Baarle-Nassau. De enclaves waren geboren.

Tractaat van Maastricht

Moeilijkheden ontstonden aan het einde van de 80-jarige oorlog die door de Vrede van Münster in 1648 bezegeld werd. Hierbij werd de grens van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden vastgelegd. Deze grens liep dwars door het Hertogdom Brabant. Hierdoor kwam Baarle-Hertog, dat tot de Baronie van Turnhout behoorde, bij de Zuidelijke Nederlanden en Baarle-Nassau, als deel van de Baronie van Breda, bij de Noordelijke Nederlanden. Hierdoor kregen de enclaves voor het eerst een internationaal karakter. Met het Tractaat van Maastricht werd in 1843 de grens tussen Nederland en België vastgesteld. Hierbij bleek het echter onmogelijk de grens tussen grenspaal 214 (Poppel) en 215 (Meerle) ononderbroken vast te stellen. Om dit snel te kunnen afhandelen voegde men daarom gewoon een proces-verbaal bij het Traktaat, waarop de nationaliteit van elk afzonderlijk perceel van Baarle aangegeven was. Pas in 1974 slaagde een tweede internationale grenscommissie erin het gat in deze rijksgrens te dichten. Het zou zelfs nog tot 1995 duren voordat de enclavegrenzen officieel als rijksgrenzen werden erkend. Dit gebeurde op basis van landmetingen uitgevoerd door een derde en laatste grenscommissie.

Smokkelverleden, smokkelen over de Belgische grens.
Als gevolg van de bizarre landsgrenzen werd er na WO II op grote schaal gesmokkeld. Lees hier alles over de boeiende smokkelgeschiedenis.  

Kerkdorpen.
Tot de huidige gemeenten Baarle-Nassau en Baarle-Hertog behoren meerdere kerkdorpen. Het dorp Castelré, gelegen vlakbij Hoogstraten, behoort evenals het dorp Ulicoten tot de gemeente Baarle-Nassau. Het dorp Zondereigen behoort tot de gemeente Baarle-Hertog. Lees meer

Natuur in Baarle.
Baarle kenmerkt zich door een afwisselend landschap van bosgebieden, uitgestrekte landerijen, akkervelden en het prachtige beekdal van 't Merkske. Lees meer.

bron

Praktisch

Wanneer vindt de activiteit plaats
zondag 4 juli 2021 - 13:30
Praktische info

40 km
Om deel te nemen moet je akkoord gaan met het draaiboek ivm corona-maatregelen. 

Waar vindt de activiteit plaats
België
Lokaal of vertrekplaats
Hertoginnedal
Brugstraat
2300 Turnhout

Deelname-informatie

Deelnameprijs leden
€0.00
Deelnameprijs niet-leden
€ 0.00

Contactpersoon

Contactpersoon
Rudy Cnaeps
rudy.cnaeps@scarlet.be
0494570890
Georganiseerd door

 

 

 

Word Pasar-vrijwilliger

Zoek je een nieuwe uitdaging in je vrije tijd? Dan is vrijwilliger worden bij Pasar iets voor jou.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in voor jouw gepersonaliseerde nieuwsbrief

Word Pasar lid

Word nu lid en geniet van alle ledenvoordelen

Pasar is er voor jou

Ontdek onze ledenvoordelen

  • Op vakantie met het gezin of in groep? Overnachten in hotels, vakantiewoningen of op camping? Als lid krijg je exclusieve Pasar-kortingen.
  • Fan van fietsen of wandelen, in België of het buitenland? Als lid heb je toegang tot alle wandel- en fietsroutes uitgeschreven en getest door Pasar.
  • Reisinspiratie thuis en onderweg dankzij onze magazines (Pasar, Campertijd, de Kampeergids en de Kampeerwijzer), ook beschikbaar op tablet.
  • Bespaar op je verzekering! We bieden je voordeeltarieven op verzekeringen voor camper en caravan.
  • Gratis of met korting deelnemen aan activiteiten van de Pasar-afdeling in je buurt maar ook de Pasar-kampeerclubs, gps- en elektrische fiets-afdelingen.
Twee vrouwen lezen een kaart op een stadsplein
Vertel ons wie je bent en ontdek een lidmaatschap op maat van jouw interesses!