Tips om warm te blijven in de tent
Van plan om het kampeerseizoen vroeg in te zetten? Bereid je voor op koude nachten. Zelfs in de zomer kan het na zonsondergang flink afkoelen. Maar met enkele simpele maatregelen vermijd je een nachtelijke sessie koukleumen.
De koudste nachten van mijn leven beleefden we onder een tentzeil. Zoals die keer op de top van de vulkaan Merbabu, op het Indonesische eiland Java. Vulkanen ‘verzamelen’ is een hobby van veel Javaanse studenten, waardoor je in lokale kampeerwinkels voor een prikje kampeergerief kan huren. Dat deden we, alleen vergaten we er in de winkel bij te vertellen dat we de tent 3000 meter boven de zeespiegel zouden opstellen. Gevolg: ontoereikend materiaal, temperaturen die razendsnel afkoelden en een nachtje rillen, hoog boven de wolken.
Maar ook als je niet kampeert op de top van een vulkaan, kan het ‘s nachts stevig afkoelen, zelfs in de zomer. Koude zet niet enkel een fikse domper op een kampeeruitje, het kan ook leiden tot potentieel gevaarlijke onderkoeling. Gelukkig hoef je niet gigantisch veel spullen mee te sleuren om een oncomfortabele nacht te vermijden. Enkele slimme keuzes en gerichte investeringen in het juiste materiaal volstaan.
Tent
In een tent neemt je lichaam de functie van een straalkacheltje over. Hoe kleiner de tent, hoe minder ruimte je lichaam dient op te warmen. En hoe sneller dat gaat. Ga je met enkel je partner kamperen, dan sleur je bijgevolg best geen tent voor een half leger mee. Een exemplaar voor twee of drie personen volstaat. Tenzij je op poolexpeditie gaat, is ook een wintertent, bestand tegen rukwinden en sneeuwstormen, meestal niet nodig. Met een deftige drieseizoenstent kom je al heel ver. Een extra grondzeil zorgt voor meer isolatie.
De venijnigste aartsrivaal van ieder kampeerder tuk op nachtrust? Condens. Wanneer de temperaturen fel dalen, lijkt het aanlokkelijk om elk ventilatiegat dicht te ritsen. Doe het niet! ‘s Nachts adem je waterdamp uit. In een onvoldoende geventileerde tent blijft die hangen, waardoor het ‘s ochtends koud en vochtig ontwaken is. Zorg om diezelfde reden dat de tent zo strak mogelijk staat. Zo kunnen regen en dauw langs de buitenkant van het tentzeil naar beneden druppelen. Raakt het tentzeil de binnentent, dan sijpelt het vocht binnen. [Ontdek meer tips om te kamperen bij regenweer.]
In de Armeense hooglanden dalen de temperaturen razendsnel. Kamperen zonder buitentent? Slecht idee!
Locatie, locatie, locatie
Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen? We vrezen van wel. Op het platteland van Armenië liepen de temperaturen overdag zo hoog op dat we dachten te kunnen bivakkeren zonder buitentent. Mis poes! In het hoogland dalen de temperaturen pijlsnel: in plaats van een nachtje sterren kijken kregen we een nachtje klappertanden. Wees niet zoals ons en hou daar rekening mee wanneer je de bergen intrekt.
Hoe hoger, hoe kouder. Maar ook het laagste punt van de vallei geldt zelden als de ideale plek om je tent neer te poten. Wind krijgt er vaak vrij spel. Gebruik het landschap om je te beschermen tegen de weerelementen. Heuveltjes, rotsblokken, bomen of struikgewas: allen kunnen ze dienen als natuurlijke windschermen. Vogel ook uit hoe de zon ‘s ochtends opkomt en parkeer je tent op een plek waar de stralen die verwarmen. Dat maakt het een pak gemakkelijker om je op een koude ochtend uit een slaapzak te hijsen.
De kap van een mummyslaapzak maakt een wereld van verschil.
Slaapzak
Kwaliteitsvolle slaapzakken zijn onafhankelijk getest en hebben minstens twee ratings: comfort en limiet/extreem. Die laatste duidt enkel op noodsituaties. Tenzij je je Wim Hof waant, mag je die negeren. Focus liever op comfort en kies een slaapzak met een comforttemperatuur die vijf à tien graden lager ligt dan de laagste temperatuur die je verwacht tijdens je onderneming. Zo zit je zeker veilig.
Een mummyslaapzak heeft een kap die je hoofd warm houdt, bij lage temperaturen maakt dat een wereld van verschil. Zorg wel dat je vrij kan ademen, anders vang je condens in je slaapzak. Opteer voor een slaapzak die goed past. Een te grote slaapzak betekent meer ruimte die je lichaam moet verwarmen, een te strakke verliest snel isolerend vermogen.
Laagjes kunnen helpen. Een liner in je slaapzak, een quilt erover of een extra deken: kleine details die het verschil kunnen maken tussen een aangename of een te koude nacht. Vul eventueel je slaapzak met kleren voor de volgende dag: zo moet je alweer minder ruimte verwarmen en trek je ‘s ochtends geen ijskoud shirt of bevroren broek aan.
Slaapmat
Minstens even belangrijk als een slaapzak. De grond is koud en die koude kan de hele nacht je lichaam bestoken. Een luchtmatras dan maar? Zo lig je tenminste van de grond, toch? Klinkt logisch, maar een luchtmatras biedt geen isolatie en de lucht onder je lichaam koelt af. Veel beter opteer je voor een isolerende slaapmat. De R-waarde drukt de mate van isolering uit. Hoe hoger de waarde, hoe beter de mat isoleert. Met een matje met een R-waarde onder twee kan je perfect bij warm weer op stap. Kies bij kouder omstandigheden voor R-waarde vier; bij vriestemperaturen voor zes. Of gebruik meerdere matjes in lagen. Wie met de auto kampeert, kan ook een extra tapijtje of een picknicklaken aanslepen.
Zonsopgang op een andere vulkaan, de Tajumulco in Guatemala. Dit keer kampeerden we 200 meter onder de top en sleurden we onze spullen naar de top voor de zonsopgang. In vijf lagen kleding.
Kleren
Overdag kunnen kleren nat of bezweet geraken. Het voelt niet enkel onaangenaam om die kleren ‘s avonds aan te houden, het zorgt ook voor ijzige nachten. Best reserveer je een apart setje droge slaapkleren. Werk in lagen, zo kan je dingen uittrekken als het alsnog te zwoel wordt in de tent. Een basislaag van thermisch ondergoed, al dan niet in merinowol, is een prima begin. Denk ook aan fleece, wollen sokken en eventueel een muts, een buff of een bivakmuts - die laatste heeft als voordeel dat ie ‘s nachts niet snel van je hoofd glijdt.
Eten en drinken
Een warme, calorierijke maaltijd brengt de spijsvertering op gang, een interne hittebron. Vooral voeding met veel vet en eiwitten zet het lichaam stevig aan het werk, waardoor het ook warmte genereert. Warme drankjes helpen eveneens. Over drinken gesproken: probeer overdag voldoende gehydrateerd te blijven en eet regelmatig. Hoe meer uitgedroogd en uitgeput je in de tent kruipt, hoe moeilijker je lichaam het zal hebben om je te verwarmen. Vermijd (te veel) alcohol: heel even zal die je een opkikker geven, maar op langere termijn koelt alcohol je af.
Voor het slapengaan
Een slaapzak verwarmt je niet, die houdt enkel je lichaamswarmte vast. Wie al bibberend gaat slapen, maakt zich dus best op voor een potje koukleumen. Laat het zover niet komen: wacht ‘s avonds niet tot je het koud hebt om extra laagjes aan te trekken. Heb je het toch koud op het moment dat je in de tent wil kruipen? Maak een flukse wandeling naar de campingtoiletten, spring een paar keer op en neer of doe een dansje rond het kampvuur. Overdrijf niet: van zodra je gaat zweten, vererger je de situatie.
Extra
- Nodig een vriend(in) uit in je tent. Hoe meer zielen, hoe warmer de nacht.
- Een warmwaterkruik eist weinig plaats in je rugzak op, maar kan je redden van een ijskoude nacht. Vul die met warm water uit de kraan of opgewarmd op het kampvuur. Plaats de kruik niet aan je voeten, maar dicht bij je romp, zo warmt je lichaam het snelst op.
- Leve hand- en voetwarmers!
- Hoe aanlokkelijk het soms ook lijkt, gebruik nooit een gasvuurtje in je tent. Het klein beetje extra warmte wettigt het risico op koolstofmonoxidevergiftiging en brand niet.