5 x de mooiste expo’s aan zee

In België leiden alle wegen naar Oostende. Zowel de E40 als de langste treinrit eindigen in de koningin der badsteden. Handig voor kunstenaars, die nooit uitgekeken raken uit op de zee. De expo Het is zondag op zee! brengt hun werken dichter dan ooit bij de branding.

Spilliaert, Ensor, Raveel, Permeke… ze logeren de komende maanden allemaal op de zeedijk. En krijgen gezelschap van hedendaagse kunstenaars als Johan Creten, Maarten Vanden Eynde en Lili Dujourie. Hoezo? Mu.ZEE wordt de komende drie jaar verbouwd en organiseert tijdelijke thema-expo’s in de Venetiaanse Gaanderijen. De eerste staat in het teken van een oerklassiek, maar oeverloos thema: de zee.

De expo ontleent zijn titel aan een gedicht van Emile Verhaeren, die goed bevriend was met James Ensor. En past ook bij een video-installatie van Lili Dijourie met zeven schermen. Ze tonen de branding op iedere dag van de week.

Kunstenaars aan zee turen niet alleen naar het water. Ze laten zich ook inspireren door de visserij, of door het toerisme. Het schelpenwinkeltje van Guillaume Bijl tovert zeker een glimlach op je gezicht. Fragiele werken op papier van Spilliaert hangen in muurkasten, die je open en dicht doet, om ze tegen het licht te beschermen.

Regenbuien leveren aan zee dramatische hemels op. Inspirerend voor Brusselmans, Spilliaert of Ensor, maar jij wil vast schuilen. De weg van het strand naar het museum was nog nooit zo kort. Schud wel het zand van je schoenen.

Het is op zondag op zee!, tot 22 februari, Venetiaanse Gaanderijen, Zeedijk, Oostende

Ook het Roger Raveel Museum in Machelen-aan-de-Leie is gesloten voor renovatie, maar wil zijn collectie zichtbaar houden. En dus belandt een selectie van Raveels schilderijen, tekeningen en assemblages op een tijdelijke expo bij Westfront Nieuwpoort. Ook Mu.ZEE leent een aantal werken uit.

Maar wacht… is Westfront geen herinneringssite van de Eerste Wereldoorlog? Wat is het verband met het werk van Raveel, dat je onderdompelt in het stille, tijdloze dorpsleven aan de Leie?

De Zin van Onzin focust op de absurde humor bij Raveel. In moeilijke tijden, geteisterd door beschamend wereldnieuws, hoef je niet kopje onder te gaan. Onzin kan je reddingsboei zijn. Niet als escapisme, maar als adempauze. Cartoonisten als Lectrr of Kamagurka bewijzen vaak dat lachen om absurde humor juist helpt om de wereld scherper te zien. Raveel deelde hun visie. ‘Niet alles wat je met grappige beelden voorstelt, moet je grappig opnemen’, schreef hij in een brief aan Hugo Claus.

Roger Raveel. De Zin van Onzin, tot 22 februari, Westfront Nieuwpoort

Natuureducatief centrum Duinenhuis verschuilt zich in de Schipgatduinen achter het ongerepte strand Sint-André. Op het strand kan je THE HERRING groeten, de reusachtige moederfiguur die kunstenaar Johan Creten liet plaatsen tijdens Beaufort 2024. Bij springvloed staat ze met haar voeten in het water.

In het Duinenhuis zwem je, vrij als en vis, met het hele gezin van Koksijde naar Antarctica. De interactieve expo Ondersteboven van de witte wereld neemt je mee op een avontuurlijke reis naar het koudste continent op aarde. Poolreiziger Lien De Ruyck en fotograaf Mike Louagie zijn je doorgewinterde gidsen; Lucas Suykens vrolijkt de expo op met kleurrijke illustraties.

Wat is pannenkoekenijs? Hoe overleven pinguïns in hun koude, witte wereld? En waarom moeten we zorg blijven dragen voor het laatste ongerepte continent? Onze kust is hechter verbonden met de zuidpool dan je zou denken. What happens in Antarctica, does not stay in Antarctica. De expo leert je er alles over, met leuke weetjes en doe-opdrachten, en bespaart je alvast de weinig klimaatvriendelijke cruise.

Ondersteboven van de witte wereld, tot 14 september, Duinenhuis, Koksijde-Oostduinkerke

Panamarenko’s ZOO aan ZEE is de eerste expo die focust op dieren in het werk van de Antwerpse kunstenaar, die dit jaar 85 zou zijn geworden. Hij bestudeerde de vlucht van vogels en paste de vleugelslag van insecten toe voor zijn zelfgemaakte vliegtuigen. Sculpturen, tekeningen, foto’s en allerhande souvenirs tonen je zijn bewondering en liefde voor dieren. Vergeet ook de Wuivende Krabben niet te groeten, Panamarenko’s vrolijke fontein op het Zegemeer naast Cultuurcentrum Scharpoord.

Panamarenko’s ZOO aan ZEE, tot 24 augustus, Cultuurcentrum Scharpoord, Knokke-Heist, 

Natuurlijk kan je aan zee altijd een uitstapje naar Brugge maken. De stad telt af naar de opening van de nieuwe kunsthal BRUSK, die gepland staat voor 8 mei 2026. Intussen kan je in het Groeningemuseum met je neus in oeroude boeken zitten. De expo Trots en troost diept nooit eerder getoonde middeleeuwse getijdenboeken op uit diverse collecties, onder meer van de stadsbibliotheek en Musea Brugge.

Getijdenboeken waren voor middeleeuwers van goudwaarde. Ze bevatten gebeden waarmee je tijdens je leven onheil kon afwenden en je VIP-plekje in de hemel kon veiligstellen. Ondanks hun kleine formaat waren de boeken geïllustreerd met prachtige miniaturen.

Trots en Troost kijkt verder dan het bladgoud en biedt ook een kijk op de leefwereld, angsten en verlangens van onze voorouders. De expo neemt één museumzaal in beslag en is inbegrepen in het toegangsticket. Vergeet dus zeker niet de vaste collectie te bewonderen, met meesterwerken van onder meer Memling en Van Eyck.

Trots en troost, tot 7 oktober, Groeningemuseum, Brugge