5 x goed werelderfgoed
Nederland, da’s het land van de molens. Maar ook van armenkolonies, bijzondere architectenvilla’s en fabrieken en zelfs eilanden die geen eiland meer zijn… Allemaal erfgoed. De UNESCO fietsroute in Nederland is 895,71 km lang, goed voor 425 fietsknooppunten. De route brengt je langs elf sites van wereldbelang. Bij elke site is ook een wandeling uitgestippeld. Wij duiken in de natte polders van Kinderdijk, waar 21 molens eeuwenlang water uit de laaggelegen polder naar de Lek pompten. Topattractie!
Tekst Marijn Follebout
Verschillende gebieden in Nederland liggen lager dan de zeespiegel. Om die van watersnood te vrijwaren, bedachten ingenieurs in elk tijdvak innovatieve oplossingen. Al in de 13de eeuw wilden de bewoners de Alblasserwaard als landbouwgebied vrijwaren.
Negentien molens, gebouwd tussen 1738 en 1740, en de twee oudere poldermolens trekken nu dagelijks een stroom aan toeristen. Er zijn twee museummolens, de andere zijn nog steeds bewoond. ‘De bewoners moeten een diploma van molenaar hebben’, vertelt een vriendelijke vrijwilligster in het onthaalgebouw. ‘Een molen die niet draait, takelt immers snel af.’ Bij een eventuele stroomuitval waarbij de elektrisch aangedreven gemalen niet meer werken, kan de oude technologie nog steeds overnemen.
Middeleeuwse ringdijk
Wij starten onze wandeling van 11 km op de parking van Sporthal De Klipper in de Klipperstraat in Nieuw-Lekkerland. De tocht verloopt via de wandelknooppunten van wandelroutenetwerk provincie Zuid-Holland: 38 – 33 – 32 – 95 – 96 – 41 – 40 – 77 – 76 – 72 – 37 – 71 – 70 – 39 – 38. De wandeling is niet geschikt voor rolstoelen en kinderwagens.
Op het fietspad achteraan de parking gaan we linksaf. Zwanen zwemmen sierlijk op de slootjes. Via een privébosje stappen we de polders in. De wind heeft er vrij spel. Mijn neus wordt een lekkend kraantje. We volgen de ringdijk naar één van de afwateringskanalen die hier in de middeleeuwen werden gegraven. Halverwege een witte brug moeten we over de leuning klimmen richting knooppunt 76 om onze weg over alweer een andere ringdijk te vervolgen.
Tochtje met de boot
We naderen de werelderfgoedsite aan de achterkant. Het schouwspel van al die molens op een rij is indrukwekkend. We stappen tussen ruisend riet naar het hoofdgebouw, naar panoramaterras. Een tochtje met de rondvaartboot is een leuke beleving.
We verlaten de site langs het jaagpad van de Lek, de machtige stroom is een voortzetting van de Rijn. Wat verderop dalen we de dijk weer af en stappen nu rechts op een smal paadje door een wat ruiger gebied. Als we het pad volgen over bruggetjes en door klaphekjes komen we vanzelf terug aan onze wagen uit.
Praktisch
- Fiets- en wandelroutes op werelderfgoed.nl.
- 1 ticket geeft toegang tot alle musea, de rondvaartboot en de audiotours (via de app) op Kinderdijk. kinderdijk.nl
- Camperpark Kinderdijk, Poldersemolenweg, Alblasserdam. camperpark-kinderdijk.com
1. De Koloniën van Weldadigheid
Tussen knooppunten 47 en 46
Koning Willem I richtte begin 19e eeuw op verarmde en woeste gronden groepsboerderijen op voor armen en daklozen. In België vind je de Koloniën van Weldadigheid in Wortel en Merksplas, in Nederland moet je ervoor in het bosrijke Frederiksoord in de provincie Drenthe zijn. Het plan was om de armen zelfvoorzienend te maken. Het landschap met zijn lange rechte lanen en dreven vertelt het verhaal van die ontginningsjaren.
- Museum De Proefkolonie, Majoor van Swietenlaan 1a, Frederiksoord
- Camping De Moesberg, Hoofdweg 14, Nijlensleek.Familiecamping waar het kleinste tentje tot de grootste camper welkom is. demoesberg.nl
Foto: Stichting Werelderfgoed Nederland
2. De Hollandse Waterlinies
Knooppunt 20
Water als verdedigingsmiddel wordt al eeuwenlang ingezet, zeker door de Hollanders. Begin 19e eeuw werden de Hollandse Waterlinies ingericht, een 200 kilometer lang stelsel van ingenieuze waterwerken en forten om hoofdstad Amsterdam te beschermen. De linies konden in oorlogstijd onder water worden gezet. Door de komst van het vliegtuig verloren de linies hun nut en vervelden tot prachtige natuurgebieden. Veel van de forten zijn herbestemd als logies, restaurant of museum.
- hollandsewaterlinies.nl
- Boerderijcamping De Rodenburghoeve, Busch en Dam 22, Uitgeest. Kindvriendelijke minicamping op bioboerderij. Open van 1 april tot 1 oktober, voor caravans en tenten. rodenburghoeve.nl
Foto: Jessica De Korte
3. De Van Nellefabriek
Vlakbij knooppunt 12
Dit gigantische complex van staal, glas en beton werd eind jaren 1920 aan de rand van Rotterdam gebouwd. Op zijn hoogtepunt werkten meer dan 1700 arbeiders in deze koffie-, thee- en tabaksfabriek waar later ook kauwgom en de beroemde Saroma-pudding werden geproduceerd. Nu is dit icoon van de industriële architectuur een hippe kantoorplek voor start ups. Er is een bezoekerscentrum in bijgebouw De Branderij.
- Van Nelleweg 1, Rotterdam. vannellefabriekrotterdam.com
- Stadscamping Rotterdam, Kanaalweg 84, Rotterdam. Eenvoudige camping voor tenten, campers en caravans met een directe busverbinding met de stad. stadscamping-rotterdam.nl
Foto: Stichting Werelderfgoed Nederland
4. Het Rietveld Schröderhuis
Knooppunt 31
Het Rietveld Schröderhuis lijkt een ietwat ongewoon rijhuis in Utrecht. In feite is het een architecturaal meesterwerk, zowel binnen als buiten. Opdrachtgever was de Nederlandse kunstenares en weduwe Truus Schröder, die zelf heel wat meubilair ontwierp voor het huis. De samenwerking met architect Gerrit Rietveld was zo intens dat de twee een relatie begonnen. Van de voordeurbel tot de slaapkamer, alles in het huis is één groot woonexperiment.
• Prins Hendriklaan 50, Utrecht.
rietveldschroderhuis.nl
• Buitengoed De Boomgaard, Parallelweg 9, Bunnik. Campers, tenten en caravans midden in de natuur en op 10 minuten van Utrecht. Familievriendelijke speelplek. buitengoeddeboomgaard.nl
Foto: Stijn Poelstra voor collectie Centraal Museum, Utrecht
5. Het oude eiland Schokland
Knooppunt 61
Het vroegere eiland Schokland zou de oudste bewoningskern van Nederland bevatten. Archeologen spitten er nog steeds naar het verleden. In 1859 werd het eiland ontruimd en moesten de 635 ‘Schokkers’ er vertrekken. Na de drooglegging van de Noordoostpolder haakte Schokland aan het vasteland. In het museum bewonder je ruim 8000 jaar aan bewonersgeschiedenis.
- Middelbuurt 3, Schokland. museumschokland.nl
- Camperplaats schokland, Redeweg 3, Ens. Dichterbij werelderfgoed kan je niet overnachten. Reserveer je plek via camperplaatsschokland@gmail.com.
Foto: Stichting Werelderfgoed Nederland