Rotsklimmen in Pontresina

Paul Brunner is een kleine, pezige berggids met flink wat toppen op de teller. Hij monstert ons vriendelijk vanachter zijn robuuste snor, bekijkt onze schoenen en rugzakken en checkt of we wel een regenjas, een trui, wat eten en drinken hebben meegebracht. Pas dan passen we helmen,
handschoenen en klimgordels. Over zijn schouder hangen onze Klettersteigsets, voor ieder twee elastische touwen - Schlingen noemt hij ze - met een ‘remblok’ om een eventuele val te breken. Cruciaal voor onze veiligheid en verplicht bij elke klim.

Spannend. Ik voel me best nerveus voor het onverwachte en merk terloops dat Astrid op haar onderlip bijt en aan haar vingertoppen pulkt. ‘Alles oké?’, vraag ik. Ik krijg het soort grimas terug dat zegt: ‘Laat me gerust. Breng me niet in verlegenheid.’ Even zenuwachtig als ik dus. Maar het plan afbreken? Jamais.

Zonder-haast-straat

Het is stil in de kabellift. Astrid en ik zijn even geconcentreerd als de Duitse alpinisten die onderweg zijn voor twee dagen klimles op de Diavolezza en de Morteratschgletsjer. Ook wij krijgen boven eerst een paar oefeningen van Paul voorgedaan.

‘Blijf altijd met beide musketons ingehaakt aan de stalen kabel naast je’, zegt hij. ‘Alleen bij een nieuw stuk maak je één lijn los. Haak in op het nieuwe traject en zet pas dan je tweede lijn over. Je moet altijd, altijd vasthangen.

Altijd inhaken, dat is een van de weinige regels van het klimmen.

Probeer één arm onder je leeflijnen te houden, dan heb je bij het overzetten je musketons in de buurt. Ben je moe, neem dan wat rust. Haak één lijn door een trede of beugel en maak ze vast aan je klimgordel. Je kan dan achterover hangen en je armen lossen.’ Als we dat allebei even uitgeprobeerd hebben, gaan we loos.

Met helm, gordel en handschoenen aan stappen we eerst een klein halfuur bergaf over brokkelige rotsen en stenen naar de voet van de Piz Trovat. Het is bewolkt en fris, maar toch zitten we al wat in het zweet nog voor we aan het echte werk beginnen.

Meteen gaat het loodrecht de hoogte in over een reeks ladders, muurvast in de rots verankerd. Paul gaat eerst, dan Astrid, dan ik. Zo hoort dat. De gids verkent de route en als mijn dochter valt, ben ik er het snelst bij. Tegelijk geeft het haar een veilig gevoel en bepaalt ze vanuit dat midden ook het tempo. ‘Doe het rustig aan’, zegt Paul. ‘In de bergen is er geen haast bij.’

Ik zie Astrid zonder omzien de hoogte in gaan, kijk haar gespannen na en vergeet haast zelf te vertrekken. ‘Kom maar’, roept Paul als ze de eerste ladder heeft afgewerkt. Gretig neem ik de eerste treden, maar bij het eerste overbrengen van mijn Schlingen ga ik al in de fout. Ik ben de kabelstop voorbij en vergat die arm onder de leeflijnen te houden. Terug vier treden lager kan ik bij mijn musketons. Het zal me nog drie keer overkomen.

Nog een paar ladders en we beginnen aan de beugels, u-vormige betonijzers in de rots. Nu eens gaan ze rechtdoor, dan weer zigzaggen ze over de rots. Soms kun je er met twee voeten tegelijk op staan, op smallere stukken of in rotskloven zijn ze nauwelijks een voet breed. Astrid neemt ze zonder aarzelen, helemaal geconcentreerd. Van Paul krijgt ze alvast een complimentje.

Een enkele keer ontbreken een paar treden, daar biedt de rots makkelijk steun. Paul kent de route als zijn broekzak en wijst waar ze haar voet kan neerzetten. Maar vlak onder je kijken over een richel is moeilijk, dus neem ik haar bij de enkel en zet de voet waar die zijn moet. Het zal de enige keer zijn dat ze een helpende hand nodig heeft en het verbaast me hoe goed ze het allemaal doet.

Wiebelend over de hangbrug

Zowat halfweg nemen we de Cambrena-Band, een rotspad met zicht op de 3.905 meter hoge Piz Palü, helemaal in de sneeuw. Maar ook daar blijven we verankerd aan een stalen kabel, want het pad is smal en brokkelig. Rechts voert Route 2 naar de top, een extreme Klettersteig voor zeer geoefende klimmers. Wij nemen links, de lichte tot middelzware klim.

Als we achter de bocht vandaan komen, staan we ineens oog in oog met een nieuwe rotswand voor ons, een spectaculaire diepte met zicht op de Persgletsjer onder ons en een hangbrug voor de oversteek. Wow! ‘Eerst even rusten’, zegt Paul en we nemen ingehaakt plaats op een geïmproviseerd bankje tegen de rots.

Een slok water en een appel later vraag ik hem of ik eerst over de brug mag voor een foto. ‘Nee nee’, klinkt het beslist, ‘ik ga eerst en als ik aan de overkant ben volgt Astrid. Jij kunt voor je foto naar die uithoek ginds. Maar blijf aan je lijn.’

‘Je gaat me toch niet vragen om in het midden te stoppen voor een foto, hé papa’, hoor ik haar nog roepen. Dan vertrekt ze voorzichtig over de twee smalle planken met daartussenin en ernaast de grote leegte. Ietwat benepen kijkt ze in de lens.

Slik! Had ik toch niet moeten doen. Als ook ik oversteek, voel ik de brug flink wiebelen. Nogal wiedes dat je niet met zijn tweeën tegelijk over mag.

En weer gaat het loodrecht de rots op. Ladders, beugels en mijn dochter als een berggeit voor me uit, achter Paul aan. Ik zit in het zweet, verlies terrein en voel hoe mijn armen en rug moe worden.

‘Gaat het nog, papa’, klinkt het ineens boven me. Vergis ik me of zie ik daar vanuit de hoogte een zweem van leedvermaak in haar lachende gezicht? Paul knipoogt en heeft er zelf lol in. ‘Bijna boven’, moedigt hij me aan. Aan het eind van de kabel houdt hij even halt.

Bij onweer moet je zo snel mogelijk weg van het metaal.

De laatste bout waarmee de kabel aan de rots vastzit is helemaal met de staaldraad versmolten. ‘Een blikseminslag’, vertelt hij. ‘Onweer in de bergen is altijd gevaarlijk. Elders was de kabel gewoon uit de rots geslagen. Dus als er slecht weer op komst is, wordt er niet geklommen. Ben je onderweg, dan moet je zo vlug mogelijk weg van het metaal.

Vorige maand hebben we alle schade hersteld en de hele route geaard. Dat is alweer een stuk veiliger, ook al kost het een pak geld. Pas sinds vorige week is de route terug open.’

Op de top zijn de laatste wolken weggetrokken en schudt Paul ons de hand. ‘Proficiat met jullie eerste Klettersteig. Uitstekend gedaan, jullie kunnen volgens mij ook iets moeilijker werk aan’, lacht hij en hij neemt ons mee naar een metalen kist op een paaltje.

Daarin een gastenboek met namen, data en commentaar van klimmers. Ook wij zetten onze namen in het boek.

Pasar was here!

Geen hoogtevrees

Paul blijft bij ons voor de afdaling over een ander rotspad. Zonder kabels dit keer, wel met helm. Met zicht op gletsjers, stil dreigende bergtoppen en eeuwige sneeuw drinken we nog een glas op het terras van het Diavolezza bergstation.

‘Vond je ’t leuk’, wil ik van Astrid weten omdat ze maar stilletjes is. ‘Ja’, klinkt het bondig. ‘Had je hoogtevrees op de brug’ pols ik schuldbewust. ‘Nee, maar het wiebelde en ik wou zien waar ik mijn voeten zette op die smalle latjes.’ Daar had ze gelijk in.

Kinderen hebben geen hoogtevrees, maar ze hebben wel meer last van hoogteziekte.

‘Kinderen hebben geen hoogtevrees’, weet Paul. ‘Dat begint pas rond hun vijftiende, zestiende jaar. Dan worden ze bewuster van wat er kan mislopen. Maar ze hebben wel makkelijker last van hoogteziekte. De lucht is hier al een stuk ijler, dat voel je zelf wel. Je trapt vlugger op je adem. Kinderen kunnen er echt van onder de voet zijn, dan helpt alleen nog afdalen. Maar hier, rond de drieduizend meter, valt dat nog best mee.’

‘Astrid, heb je nog zin in een wandelingetje in de buurt’, vraag ik als Paul alweer naar een volgende afspraak is. ‘Nee, want ik ben nu wel wat moe’, antwoordt ze. Ik kan ze geen ongelijk geven. We hebben per slot van rekening toch een paar kathedralen beklommen. ‘Maar, weet je papa. Nu we dit kunnen, zullen we volgend jaar eens een gletsjertocht maken?’ That’s my girl, denk ik, en geef haar een high five.

Naar de Piz Trovat

De Piz Trovat is een top, 3.146 meter hoog boven Pontresina in de Zwitserse Engadin. Vanuit het bergstation Diavolezza (2.973 m) daal je eerst via een blauw-wit gemarkeerde alpiene wandelroute naar de voet van de berg (2.850 m).

Er zijn twee routes: route 1 is gemiddeld zwaar (klasse K2-3), route 2 is extreem moeilijk (klasse K5-6) met onder meer een lange overhang.

Geoefende bergwandelaars met een goeie conditie kunnen route 1 zeker aan. Heb je nog nooit of maar een paar keer geklommen, neem dan een gids.

Wat kost het?

Berggids: individueel €360 voor de eerste persoon, €18 voor elke volgende (max. 6 personen); mee met een groep: € 108 per persoon.
Huur materiaal: €22,50 per persoon, €4,50 aankoop handschoenen.
Diavolezza-kabelbaan heen en terug : volw. €30,50, 13 tot 17 j. €20,50, 6 tot 12 j. €10.

Meer info

Klettersteig = Via ferrata

Ere wie ere toekomt, de Italianen waren het eerst met hun via ferrata. De naam zegt ook het best wat het is: een ijzeren weg. In WO I legden ze zulke trajecten aan om makkelijker met zwaar materieel over de bergen te kunnen. ‘Meteen daarna, in de jaren twintig en dertig, waren die routes al populair bij bergwandelaars’, weet Paul Brunner.

‘Daarna kwam de nadruk meer op het pure alpinisme liggen. Aan het eind van de jaren tachtig kwam het klettersteigen terug van nooit echt weggeweest. En dat had alles te maken met het betere, zeg maar veel veiliger materiaal.’ Duitstaligen spreken over een Klettersteig, de Fransen houden het op een chemin cablé.

Tekst en foto’s Chris Van Minnebruggen

Dit artikel is verschenen in het zomernummer (Juli - Augustus) van 2016.