4 vragen aan… Tom Ysewijn, auteur van Alleen door Afrika
Toen Tom Ysewijn een aantal jaar geleden prospectie deed voor een fietsreis door Afrika, leerde hij Kazimierz Nowak kennen. De Poolse man heeft bij Afrikafietsers een mythische status omdat hij in 1931 begon aan een solo-tocht waarbij hij het continent twee keer doorkruiste. Over zijn avonturen schreef Kazimierz honderden artikels voor Poolse kranten en hij maakte meer dan 10.000 foto’s. Een opzienbarende reis, vond ook Ysewijn, en daarom schreef hij een boek waarin hij Kazimierz zelf zijn reisverhaal laat vertellen.
1. Waarom wilde je het verhaal van Kazimierz vertellen?
‘Kazimierz had de ambitie om een boek te schrijven over zijn ervaringen, maar hij overleed binnen het jaar na zijn thuiskomst. Het is dus een beetje een postuum eerbetoon aan de man die zonder budget of steun en helemaal alleen een epische reis ondernam. Daarnaast is het ook een kritisch tijdsdocument want de amateur-journalist evolueerde van een fan van koloniserende landen naar een criticus, omdat hij ter plaatse zag dat de lokale mensen niet beter werden van de kolonisatie.’
2. Wat bezielde Kazimierz om aan die reis te beginnen?
‘De werkloosheid was enorm groot in Europa en als laaggeschoolde Pool was het heel moeilijk om een job te vinden. Hij werd dus gedreven door de noodzaak om geld te verdienen voor zijn familie, het was dus geen plezierreis. Maar tegelijkertijd had hij zwerfzucht, het verlangen om vrij te zijn, en hij had een paar jaar eerder al een hele tocht door Europa gemaakt. Hij wist op voorhand zeker niet waar hij aan begon en zijn absurde doorzettingsvermogen en onbesuisdheid om ondanks alle ontberingen verder te reizen, vind ik opmerkelijk.’
3. Ben je uiteindelijk zelf ook in Afrika gaan fietsen?
‘Nee, ik had bedenkingen bij de veiligheid. De route Caïro-Kaapstad wordt wel vaak gefietst, maar landen als Libië en Congo moeten vermeden worden en door Zuid-Soedan fiets je best in konvooi. Je offert dus een stuk van je vrijheid op.’
4. Maar net als Kazimierz combineer je wel fietsen met schrijven?
‘Ik beschouw mezelf ook als een amateur-journalist en Kazimierz heeft me geïnspireerd tot zwerfjournalistiek. Ik fietste door het Franse platteland om te schrijven over de leegloop daar. Als je als door de zon geroosterde fietser aankomt in een dorp, is het makkelijker om de harten, hoofden en monden van mensen te openen. Fietsers worden niet zo argwanend bekeken als een cameraploeg of wetenschapper want een fietser heeft iets kwetsbaars. Dat maakt dat mensen makkelijker praten en zelf hun verhaal kunnen vertellen, in plaats van dat er over hen geschreven wordt.’
kazimierznowak.be – Alleen door Afrika, De opzienbarende reis van Kazimierz Novak is uitgegeven door Sterck & De Vreese en kost € 27,50.