Bij Den Dolaard met Jan Nijs: Laat het avontuur maar komen…
De ezels van vzw Den Dolaard kennen hun weg door Zoutleeuw op hun duimpje. De wandelingen duren soms enkele uren, dan weer dagen. Voor bezieler Jan Nijs betekenen ze veel meer dan een uitstapje. ‘Ezels zijn fantastische dieren om de wereld mee in te trekken. Je stelt je open voor het avontuur dat op je pad komt’, zegt hij. Den Dolaard – wat zoveel betekent als ‘zwerver’ of ‘vagebond’ – is een beweging voor natuur, dier en welzijn, waar de dieren ook een stem hebben.
- Kamperen
De tijd lijkt maar weinig vat te hebben op het landschap rond Het Vinne in Zoutleeuw. Het eeuwenoude ven is het grootste natuurlijke binnenmeer van Vlaanderen. In de verte verdwijnt de toren van de gotische Sint-Leonarduskerk achter de bomen als we dieper in het landschap van velden, fruitboomgaarden en open natuur verdwijnen. Tot we voor de poort van de oude vierkantshoeve van vzw Den Dolaard staan.
We laten de klok klingelen en met piepende scharnieren opent de deur van een schuurgebouw. Jan wenkt ons binnen in het Café Verzet van Den Dolaard. Hij is filosoof en als beleidsmedewerker verbonden aan het Agentschap Opgroeien. In 2013 landde hij hier in Zoutleeuw en vijf jaar geleden vervelde zijn initiatief tot een vzw. Eentje die meer doet dan ezelwandelingen organiseren. ‘Ezels staan open in het leven’, vertelt Jan. ‘Ze laten je op een heel vanzelfsprekende manier ondervinden hoe alles wat we zien met elkaar verbonden is. Terwijl wij als mensen net alles indelen en ordenen door onderscheidingen aan te brengen.’
Zwerver, vagebond
De ezelwandelingen die Den Dolaard organiseert, ziet Jan niet als een vorm van therapie. ‘We noemen het e-ducatieve tochten. Therapie is niet ons uitgangspunt, want bij therapie sta jij als mens centraal en is er een doel voor ogen. Wij maken eigenlijk de omgekeerde beweging: we halen mensen naar buiten, waar de wereld centraal staat. Zo halen we grenzen weg en gaan zonder exact doel op weg. Laat het avontuur maar op je afkomen want onderweg staat altijd wel iets te gebeuren. Vandaar de naam van onze vzw: een dolaard is een zwerver, een vagebond.’
Dieren verdienen erkenning
Dertien ezels zijn er, en één paard. En opmerkelijk: de ezels zelf zijn ook lid van de vzw volgens de statuten. Want voor Jan hebben dieren – ‘andere dieren dan de mens’ – recht op een volwaardige erkenning in onze samenleving. ‘De manier waarop we vandaag samenleven is problematisch geworden. Hoe we als soort omgaan met onze omgeving, heeft geleid tot extreme uitputting. En we zetten onszelf als soort in het absolute centrum. Dit antropocentrisme ligt mee aan de kern van de noodsituatie waarnaar we evolueren. Dus moeten we naar een samenleving waar de mens niet langer als enige soort centraal staat.’
Het klinkt utopisch, maar Den Dolaard zelf geeft het goede voorbeeld. ‘Mensen met een zware mentale beperking behouden hun stemrecht. Hoe is dit geregeld? Door een voogd aan te stellen. Welnu, dat is wat wij ook doen in onze eigen vereniging. Een ezel wordt vertegenwoordigd door een of meer voogden. We hebben gedeelde ruimtes, waar mensen en ezels van gebruikmaken. Zoals de zithoek van boomstammen, de stretchtent in de weide, en het bakhuis dat in de winter ook als stalling dienstdoet. In deze gedeelde ruimte houden we onze ledenvergadering, waar de ezels ook kunnen aan participeren.’
Welkom in de refuge
We drinken ons glas appelsap uit, gemaakt van vers fruit van een lokale Hagelandse producent. Op het krijtbord aan de muur staat de hele drankaart van Café Verzet. Tijdens de gezellige caféavonden zijn de vrijwilligers en iedereen die wil meer dan welkom. Soms met muziek erbij, of een (dieren)film. Jan leidt ons nog even rond op de boerderij. Eén vleugel van de vierkanthoeve is in een niet zo fraaie staat. ‘We zijn een fondsenwervingscampagne gestart om de schuur op te knappen’, zegt Jan. ‘Om meer ruimte te maken voor de refuge.’
Want dat is Den Dolaard ook, een plek waar iedereen welkom is om op adem te komen. Jan wijst naar de yurt op de hoek van het domein. ‘Daar woont nu tijdelijk een jongere die wordt geholpen voor de vzw Homie’, legt hij uit. ‘Deze vzw vangt dak- en thuisloze jongeren op en ondersteunt hen. Als we kunnen helpen, doen we dat graag.’
Senior Pedro
Ook kampeerders zijn welkom als ze dat op voorhand melden. ‘We knappen een houten woonwagen op, zodat we altijd een plekje kunnen vrijhouden voor mensen die dat nodig hebben.’ Voor dezelfde reden zoeken organisaties uit de bijzondere jeugdzorg Den Dolaard op voor ezeltochten, maar ook zomerkampen en dagactiviteiten.
We zijn aan de weiden gekomen, en Pedro kijkt ons nieuwsgierig aan. Hij is de senior van de kudde ezels van Den Dolaard. Pedro is 24 jaar, zijn grijze haren gaan weerspannig alle kanten op en zijn karakter is superzacht. Weerspannig en zacht, een beetje als Den Dolaard zelf.
Vrijwilliger worden?
Wil je je als vrijwilliger inzetten voor Den Dolaard? Of voogd worden van een ezel?
Meer info vind je via www.dendolaard.be
deel Artikel
