Roter Hahn: schoolvoorbeeld voor agrarisch eco-toerisme

Kun je toelichten hoe Roter Hahn ontstaan is en wat de missie is?

“Roter Hahn is voortgekomen uit de Südtiroler Bauernbund SBB  – de Tiroler Boerenbond, zeg maar – en is sinds 1994 actief in het organiseren en ondersteunen van boerderijen die logies aanbieden. Reeds vele jaren daarvoor waren het vooral lokale gasten uit de lagergelegen steden en dorpen die in de zomers warmte wilden ontvluchten en bij boeren op de heuvels verbleven – zo ontstond de eerste impuls.

In Zuid-Tirol zijn veel boerderijen relatief klein qua oppervlakte. Alleen landbouwactiviteiten – vee, fruit, wijn- of akkerbouw – leveren zelden voldoende inkomen om een familiebedrijf op lange termijn rendabel te houden. Daarom biedt het logiesaanbod een waardevolle aanvullende inkomstenstroom. In heel wat gevallen verdient een boer vandaag méér met de gastactiviteit dan met marges in de landbouw zelf. Dat betekent echter niet dat landbouw overbodig is: de landbouwactiviteit is het fundament, de identiteit. Het zorgt er ook voor dat gasten binnen dezelfde context hun vakantiebeleving ervaren, bv. door eigen gerechten en streekproducten aan te bieden tijdens het verblijf of door de handen uit de mouwen te kunnen steken en mee te draaien op de boerderij.

Op die manier is toerisme geen tegenpool, maar een geïntegreerde pijler van het bedrijf. Het toerisme versterkt de zichtbaarheid van agrarische producten, het geeft deze familiebedrijven de motivatie om hun cultuur te behouden en het verbindt gasten met lokale voedselproductie, ambachten, en de leefwereld van het platteland.”

Hoe groot is het aanbod vandaag en wat zijn de voorwaarden voor deelnemende boeren?

“In onze actuele catalogus bieden we ongeveer 1.650 boerderijen aan met logiesmogelijkheden. Dat zijn er bijvoorbeeld al meer dan in gans Oostenrijk! Wij hanteren strikte voorwaarden waaraan boerderijen moeten voldoen om lid te worden: maximaal vijf vakantieappartementen of maximaal acht kamers per boerderij. Deze limiet zorgt ervoor dat we niet in massatoerisme vervallen en de kleinschalige charme behouden blijft, zowel voor de gast als voor de boer.

Bovendien moeten de boerderijen actief nog landbouw uitoefenen, streekproducten aanbieden, en voldoen aan kwaliteitscriteria (hygiëne, gastvrijheid, infrastructuur, houten interieurs). Die kwaliteitscontrole is een voorwaarde voor het gebruik van het Roter Hahn-keurmerk.”

Welke marketing- en ondersteuningsactiviteiten neemt Roter Hahn op zich?

“Onze rol is enerzijds coördinerend en ondersteunend, anderzijds marketinggericht. Wij verzorgen de centrale website waarop gasten boerderijen kunnen zoeken en boeken. Wij richten marketingcampagnes op (brochures, promotie op beurzen), bieden opleidingen en vormingen aan de boeren en regelen de communicatie rond thema’s zoals slow tourism, streekproducten, beleving en boerderijactiviteiten.

We vragen wel aan de boeren om via een online kalender de beschikbaarheid goed bij te houden. Een performant boekingssysteem is een belangrijke voorwaarde om het netwerk geloofwaardig en efficiënt te doen functioneren.

We vragen geen commissie en het staat de boeren ook vrij om op andere boekingsplatformen een zoekertje te plaatsen.”

Hoe speelt slow tourism een rol binnen Roter Hahn en waarom is het relevant?

“Slow tourism betekent voor ons: reizen op een rustiger tempo, met aandacht voor lokale aantrekkingskracht, betrokkenheid bij streek en dialoog met de gastheer, in plaats van louter passief consumeren. Het is een manier om te verlengen, te verdiepen, te vertragen.

In de praktijk betekent dat dat we verblijven buiten de hoogseizoenen stimuleren. In de winter zetten we bewust in op slow winter – het is niet enkel skiën, maar beleving in de stilte, sneeuwlandschappen, winterse wandelingen, lokale tradities, gastronomie. In die periode is het leven op de boerderij zelf wat rustiger, wat boeren de tijd geeft om gasten extra aandacht te geven.

We stellen thematische verblijven en belevenissen voor, boeren krijgen de kans om gasten meer in hun dagelijks leven te integreren, bv. door de koeien te melken, dieren te voeden, workshops, demonstraties van streekambachten of helpen bij het bakken van brood of het maken van verse honing of confituur, om er maar een aantal op te sommen.

Die benadering sluit goed aan op de trends van reizigers die meer betekenis zoeken, kwaliteit boven kwantiteit, en die het toerisme willen verbinden met ecologie, authenticiteit en lokaal karakter.

Wat is de klantenstructuur? Wie boekt en wanneer?

“We trekken uiteraard heel wat families aan. Kinderen vinden het heerlijk om zich uit te leven op de boerderij, om zich tussen de beesten te begeven en om zich lekker vuil te kunnen maken. Toch blijkt uit onze statistieken dat ongeveer 25% van de klanten koppels zijn, voornamelijk in het laagseizoen. Door de populariteit van Zuid-Tirol en de Dolomieten merken we echter ook dat er steeds meer Aziaten en Emirati/Saoedi naar de regio afreizen.

Als ik één belangrijk advies mag geven aan de Belgische bezoeker, dan is het wel dat ze best zo vroeg mogelijk boeken! Omdat het aanbod relatief beperkt is per boerderij en de populariteit sterk groeit, kan het voorkomen dat je teleurgesteld bent als je te laat boekt. Vooral de Duitsers zijn repeaters die graag naar hetzelfde huisje terugkeren of halen de goede verblijven er snel uit.

We ontvangen trouwens regelmatig vragen uit andere landen en regio’s over hoe ze een soortgelijk eco-toeristisch model kunnen opzetten. Maar de waarheid is: het zit echt diep ingeworteld in het DNA van de Zuid-Tiroolse vakantiebeleving en de gastvrijheid van onze landbouwgemeenschap.

In andere Italiaanse regio’s, waar landbouwstructuren anders zijn of waar plattelandsverblijven al meer diffuse vormen hebben (agriturismi, boerengîtes, relais), is het niet vanzelfsprekend om precies hetzelfde kwaliteitsmodel of netwerkprincipe toe te passen. Lokale regelgeving, beschikbaarheid van boeren die willen participeren, infrastructuur, digitale knowhow en cultuur spelen ook een rol.

Als we het hebben over ‘boerderijen’, denken sommige Vlaamse lezers misschien spontaan aan iets eenvoudig of zelfs primitief. Maar bij Roter Hahn zijn er ook zeer moderne en luxueuze accommodaties. Hoe maak je dat onderscheid duidelijk?

“Dat is inderdaad een belangrijke nuance. Het woord ‘boerderij’ roept vaak een beeld op van een eenvoudige kamer met een houten kast en een tegelkachel in de hoek. Maar de werkelijkheid is veel breder. Daarom hanteren wij een eigen classificatiesysteem dat werkt met twee tot vijf bloemen. Het is een beetje te vergelijken met het sterrenstelsel bij hotels, maar dan in onze eigen beeldspraak.

Een verblijf met twee bloemen is eenvoudig, maar altijd netjes en verzorgd. Denk aan een kamer met basiscomfort en een authentieke inrichting, vaak met traditionele houten meubels en de sfeer van vroeger. Sommige gasten kiezen bewust voor zo’n plek, omdat ze net de charme en de eenvoud van het platteland willen ervaren.

Bij drie of vier bloemen spreken we al over een hoger comfortniveau. Daar vind je vaak moderne keukens, ruime badkamers, goed uitgeruste appartementen en extra’s zoals een speelweide voor kinderen of een gemeenschappelijke ontspanningsruimte. Deze accommodaties zijn erg populair bij gezinnen die het plattelandsgevoel willen combineren met praktisch gemak.

Vijf bloemen is onze hoogste categorie. Deze boerderijen zijn state-of-the-art en doen qua comfort en esthetiek niet onder voor designhotels. Je vindt er vaak strak ingerichte appartementen met panoramische glaspartijen, wellnessfaciliteiten zoals sauna’s of infinity pools, en een interieur dat modern design combineert met natuurlijke materialen uit de regio.

Toch blijft het steeds een boerderij, met een echte landbouwactiviteit op de achtergrond en de mogelijkheid voor gasten om een kijkje te nemen in de stallen of de boomgaard. Die mix van luxe en authenticiteit maakt het aanbod zo bijzonder.”

Hoe sluit de werking van Roter Hahn aan bij de missie en visie van Pasar vzw?

“Ik zie verschillende sterke raakpunten. Om te beginnen is er de nadruk op authenticiteit en lokaal beleven. Pasar-leden zoeken vaak een betekenisvolle reiservaring: zij willen niet alleen ergens verblijven, maar ook echt ervaren wat een regio bijzonder maakt. Dat sluit perfect aan op wat wij aanbieden met onze boerderijlogies, waar gasten rechtstreeks betrokken worden bij het lokale leven. 

Daarnaast delen we dezelfde aandacht voor duurzaamheid en ecotoerisme. Roter Hahn promoot een toeristische vorm die de milieu-impact zoveel mogelijk beperkt, die lokale waardeketens versterkt en die kleinschaligheid als een troef beschouwt. 

Tot slot geloof ik dat er ook veel mogelijkheden liggen op het vlak van voorlichting en sensibilisering. Pasar kan haar leden bewust maken van de meerwaarde van kleinschalige en lokale logies, terwijl wij vanuit onze ervaring kunnen bijdragen met inspirerende voorbeelden en goede praktijken. Op die manier versterken we elkaar.”