Fietsen rond het Gardameer

Gggrrinsj, gggrrinsj, gggrrinsj, klinkt de gravel onder onze dikke fietsbanden. Rechts van ons torent de Monti di Riva hoog boven ons uit en in de duizelingwekkende diepte naast het pad, de Strada del Ponale, glinstert het groenblauwe water van het Lago di Garda. Nooit gedacht dat fietsen rond het Noord-Italiaanse Gardameer zo spectaculair kon zijn.

Halte 1: Riva del Garda

Mooiste pad van het land

Een stad met haar voeten in het water, zoet of zout, baadt altijd in een welbepaalde sfeer. Ergens tussen massatoerisme en authenticiteit, tussen vooruitgang en nostalgie. Dat is bij Riva del Garda niet anders. ’s Morgens zijn we met een huurauto vanuit Bergamo in de oude Romeinse stad aangekomen. Een uurtje later kijken we vanonder onze fietshelmen naar de zeilboten die als witte stipjes traag heen en weer zigzaggen over het water. Het Lago di Garda is het grootste meer van Italië en ligt verticaal uitgesmeerd over drie regio’s. Riva del Garda ligt op het meest noordelijke puntje waar de Fuime Sarca uit de Alpen in het meer stroomt.

Vanuit het stadje loopt het 19de-eeuwse Strada del Ponale rakelings langs de afgrond en verbindt zo Riva met de Ledro-vallei en daarna met de rest van de regio Trentino. Het pad is vandaag niet meer belangrijk als navelstreng met de rest van Italië, maar staat wel bekend als een van de meest spectaculaire en mooiste paden van het land, en daarvoor moet je in Italië toch al flink je best doen.

Halte 2: Vallei van Ledro

Kafka, Nietzsche en Mann

We fietsen door tunnels uitgehouwen uit de rotsen, nemen haarspeldbochten en zijn blij met de kniehoge veiligheidsmuurtjes, met steevast dat prachtige uitzicht. Waar de rivier de Ponale uit de bergen komt, slaan we rechtsaf en rijden de vallei van Ledro binnen. Langs Biacesa, Pré tot aan Legos passeren we kleine boerderijen. Een collie komt verbaasd blaffend naar ons toe gerend, om ons dan weer kwispelend uit te zwaaien. Aan een kraantje vullen we onze drinkbussen bij en kiezen voor het hoger gelegen bospad voor een mooi uitzicht over Lago di Ledro.

Het begint laat te worden en we besluiten terug te keren. De afdaling door de vallei gaat razendsnel en voor we het weten staan we terug hoog boven het Gardameer. Er komen dikke, natte wolken aanzetten, maar de avondzon houdt nog even stand. Om het zicht nog wat spectaculairder te maken verschijnt er een regenboog boven het water.

Het Lago di Garda heeft altijd al een grote aantrekkingskracht gehad. In september 1786 verbleef Goethe aan de oevers om in alle rust te schrijven. Een resem andere Europese schrijvers en intellectuelen volgden, of wat dacht je van Franz Kafka, Friedrich Nietzsche en Thomas Mann? Stuk voor stuk bezongen ze de rust, het milde klimaat en vooral de kleuren van het Gardameer. ‘Het water van dit meer is het mooiste dat je je kan voorstellen’, aldus de dichter D.H. Lawrence, ‘paars in de schaduw en smaragdgroen wanneer het breekt op de witte rotsen.’ Vandaag is het door het toerisme aan de waterkant wellicht wat prozaïscher, maar als je een stukje fietst of wandelt, kan je toch makkelijk de rust terugvinden.

Halte 3: Acetaia del Balsamico Trentino

Stroperige balsamico

Sommige plekken zijn zo perfect gelegen dat het bijna lachwekkend wordt. Het Acetaia del Balsamico Trentino is er zo eentje. Ons tafeltje staat op het terras en kijkt uit over het Gardameer. Boven het water plakken wolken steeds dramatischer aan elkaar vast en hier en daar prikt de zon er verblindend wit doorheen. Ivo Bombardelli schenkt rode wijn in, brengt ons vers brood en een bord carpaccio. ‘Deze balsamico gaat daar heerlijk bij passen’, lacht hij. Vol overtuiging druppelt hij de stroperige azijn over het rauwe vlees. ‘Deze balsamico Trentino Gran Cru laten we zes jaar rijpen in eiken tonnen voor we hem in flessen doen.’ Achter het restaurant heeft Ivo zijn bedrijfje waar hij op traditionele manier balsamicoazijn maakt, en daarachter, in de heuvels van Riva del Garda, de lange rijen wijngaarden waar de druiven groeien. ‘Van iedere duizend liter druivensap blijft uiteindelijk maar vierhonderd over’, legt Ivo uit. De oudste azijn zit in de moederton. Omdat het vocht traag verdampt, wordt die geregeld aangevuld met jongere azijn. ‘Het is belangrijk dat de moederton nooit leeg komt te staan, want daar zitten de bacteriën in die we gebruiken om onze balsamico te maken.’

Halte 4: Arco

Het perfecte fietspad

’s Morgens komen de weersvoorspellingen uit. De bergen rond het meer zijn ingepakt in een dikke mist en de regen loopt van de houten luikjes aan het hotelraam naar beneden. Na een stevig ontbijt beslissen we om ons er simpelweg niets van aan te trekken, doen onze regenjassen aan, en springen op de fiets. Over de promenade rijden we weg uit Riva del Garda, langs de jachthaven van San Nicoló tot aan de monding van de Sarca. Hier loopt het fietspad stroomopwaarts door de vallei richting Arco. Een gezellig, middeleeuws stadje aan de voet van een 273 meter hoge rots met daarop de ruïnes van de Torre di Arco. De rots loopt over in een enorme richel die de vallei flankeert. Tot onze grote vreugde is het gestopt met regenen. We hebben geen haast en laten onze fietsen achter bij het marktplein. Twintig minuten later staan we bovenaan op de rots. ‘Het zicht vanop de burcht van Arco heeft me reeds tot menig gedicht geïnspireerd’, zo schreef de dichter Rainer Maria Rilke in een brief. Gewrongen tussen de steile bergen en met in de verte het oneindige Gardameer, kunnen we hem alleen maar gelijk geven.

Voorbij Arco krijgen we een fietspad waar je alleen van kan dromen: ver weg van de auto’s, breed, kronkelend langs een rivier én met een prachtig uitzicht. Bij Ceniga rijden we over de oude Romeinse brug en kiezen dan voor de meer avontuurlijke route; we zitten tenslotte op mountainbikes. Het pad zigzagt tussen de boom- en wijngaarden. Af en toe wijzen de rood-witte bordjes ons het bos in, dan wordt het soms een beetje technisch, maar dolle pret verzekerd. Door de bomen heen zie we boven ons de toren van het Castello di Drena hoog op de heuvel.

Halte 5: Biotopo Marocche di Dro

Afdrukken van dinosauruspoten

De fietsroute loopt langs het Biotopo Marocche di Dro, een onwezenlijk maanlandschap in een voor de rest groene vallei. De beschermde biotoop is ontstaan door aardverschuivingen tijdens de ijstijd en is bezaaid met rotsen in alle vormen en formaten. Er is maar weinig leven in dit onherbergzaam gebied, en de bomen die hier toch hun kans wagen krijgen een natuurlijke bonsaigroei. Maar dat hier in de omgeving ooit wel veel leven was, bewijzen de afdrukken van dinosauruspoten in de rotsen. Je moet weliswaar heel wat fantasie hebben om hier de enorme reptielen te zien rondlopen, maar tot de verbeelding spreekt het alleszins.

Dat de Italianen weten hoe ze pasta moeten klaarmaken is natuurlijk geen geheim, maar dat je zelfs in de kleinste, ogenschijnlijk ordinaire snackbars lekker kan eten blijft toch steeds een leuke verrassing. Het is opnieuw beginnen te druppelen en we zitten onder een plastic luifel met een bord heerlijke pasta voor ons. Of smaakt alles gewoon dubbel zo goed als je na enkele uren fietsen kan lunchen in de buitenlucht met zicht op het Lago di Cavedine aan de voet van de Alpen?

Halte 6: Limone sul Garda

Zweven boven het water

Het Gardameer krijgt er volgend jaar nog een troef bij: een fiets- en wandelpad van 140 km dat de hele omtrek van het meer aandoet. Sommige stukken gaan langs de waterkant, maar andere zijn spectaculaire, van de rotsen hangende paden hoog boven het meer. Bij Limone sul Garda gaan we alvast een kijkje nemen naar de eerste afgewerkte delen. Met een maximumsnelheid van 10 km/u is het er rustig vertoeven. Slow travel verzekerd! Voorlopig zijn er nog niet veel fietsers op pad en zijn het vooral wandelaars die struinen boven het water. Tegen 2021 zal het spectaculaire fiets- en wandelpad helemaal klaar zijn. Wij komen alvast terug!