Natuur stopt niet aan de grens
In sommige grensgebieden slaan toeristische regio’s de handen in elkaar om mooie projecten uit te werken. Een heel geslaagd resultaat van de samenwerking tussen Hamont-Achel en Eindhoven is de fietsroute die je door het natuurgebied De Groote Heide voert. Goed voor 42 gevarieerde kilometers die je het Limburgse grensgebied tot in de puntjes laten verkennen.
Tekst Marijn Follebout – Foto’s Siska Vandecasteele
De Sint-Benedictusabdij de Achelse Kluis werd gesticht door een katholieke priester uit Valkenswaard. Na de Vrede van Münster in 1648 werd de grens tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden min of meer vastgelegd. Het was meteen ook een geloofsgrens. Dat is de reden waarom er veel religieuze instellingen vlak bij de grens met Nederland zijn opgericht. Katholieken konden in de Zuidelijke Nederlanden vrij hun geloof belijden.
In de Eerste Wereldoorlog liep Den Doodendraad door de moestuin van de abdij. Nu verblijven er mensen die afkicken van een verslaving. Aan de voorkant is een bierwinkel en stemmig terras ingericht waar je kan genieten van de Achelse Trappist. We bezochten de abdij in volle coronacrisis. Voor ons Belgen was het op dat moment een evidentie om er met een mondmasker binnen te stappen. Nederlanders zonder mondmasker werden onverbiddelijk weggestuurd wat tot veel gemopper op de parking leidde. Het was de eerste keer dat we zo duidelijk een cultuurverschil konden vaststellen.
Grafheuvels in de bossen
Net voor we het centrum van Achel verlaten, doen we de ambachtelijke kaasmakerij Catharinadal aan. In dit vroegere franciscanessenklooster wordt al sinds 1935 kaas gemaakt door dezelfde familie. ‘Wij zijn vooral bekend voor onze blauwe schimmelkaas’, zegt kaasmaker Peter Boone. Naast de toonbank kan je een introductiefilmpje bekijken.
We duiken de bossen in en passeren de grafheuvels Grote Haart die ooit deel uitmaakten van een groter urnenveld uit de vroege ijzertijd. De cirkelvormige inrichting van het boskerkhof wat verderop is op deze grafheuvels geïnspireerd.
Krokussen langs Den Doodendraad
De geologische tuin van Hamont-Achel biedt 500.000 miljoen jaar steentjesgeschiedenis. De ruïne van de Waag ligt ernaast. Hier werd in de 18e eeuw graan gewogen. We genieten van de kronkelende fietspaden door het Domein Beverbeek en fietsen over droge zandruggen en natte beken. Een eekhoorn flitst over de weg.
Ter hoogte van knooppunt 216 bereiken we Den Doodendraad, een reconstructie van hoe het er in de Eerste Wereldoorlog uitzag. Ongeveer op deze plek zou een vluchtende moeder met haar kind geëlektrocuteerd zijn, één van de naar schatting duizend slachtoffers van de met 200 volt geladen draad. Het dochtertje dat op de rug van de moeder hing zou de draad hebben vastgenomen en daarmee hun doodsvonnis hebben getekend. In het voorjaar bloeien krokussen langs de hele lengte van Den Doodendraad.
Het verharde heidepad op Nederlandse bodem volgt de grens. Grenspaal 176 staat op de plek waar vijf gemeenten samenkomen. We trekken De Groote Heide in. Eind augustus kleurt deze prachtige heidevlakte fleurig paars. Er zijn opvallend meer fietsers op deze paden.
IJverige everzwijnen
In Leende hangen bij de typisch Brabantse langgevelboerderijen klompen aan de voordeur. Verschillende particulieren doen aan straatverkoop. De één verkoopt honing, de ander pompoenen en nog een ander confituur.
Het fietspad kronkelt door het Leenderbos. Zoals veel Nederlandse bossen in Noord-Brabant werd ook dit bos aangeplant in de jaren dertig om werklozen werk te geven. Rechts van het pad zien we de sporen van enkele overijverige everzwijnen.
We fietsen door een stiltegebied, puur en onversneden. Twee koetsen hobbelen door het feeërieke landschap. De koetsiers trekken zich niets aan van het stiltelabel en schreeuwen elkaar een lang gesprek toe. Midden in dit heidegebied houden we halt voor een picknick. Fotografe Siska heeft aan alles gedacht.
De Dommel voedt de Venbergse Molen. Het is een startplek voor kanovaarten. Het stiltegebied De Malpie grenst eraan. De vennen ogen vredig. Rechts van het verharde fietspad rijst de Malpieberg op waar de prehistorische mens 15.000 jaar geleden al zijn bivak opsloeg.
Een lange, rechte weg leidt naar de Achelse Kluis. De grens is er kleurrijk op de straat vastgelegd. Een oude spoorbedding brengt ons terug naar het centrum van Achel.
Meer info
Van het Drielandenpunt naar de Noordzee
Spionnen, smokkelaars en deserteurs staken in de Eerste Wereldoorlog vrij makkelijk de grens over naar het neutrale Nederland. De Duitse bezetter richtte daarom langs de volledige lengte van de grens een elektrische versperring op in 1916, in de volksmond al snel Den Doodendraad genoemd.
- Op heel veel plaatsen werden stukken nagebouwd in het kader van de honderdjarige herdenking. Grote Routepaden vzw werkte een boeiende Grensfietsroute (540 km) uit die deze reconstructies met elkaar verbindt. Het resultaat is een heerlijke fietstocht van het Drielandenpunt in Vaals tot aan grenspaal 369 in het Zwin bij Cadzand.
- De route is perfect haalbaar als zevendaagse fietsvakantie. Je begint in de heuvels van de Voerstreek en fietst door een afwisselend landschap van heide, moerassen, bossen, bijzondere grensdorpen en steden als Maastricht en Antwerpen.
- De fietstocht hopt continu de grens over en wordt volledig bewegwijzerd met fietsknooppunten wat het gemakkelijk te volgen maakt. Extra leuk is dat de route zo vaak als mogelijk de verkeersluwe wegen kiest.
- Schoolkinderen en heemkundigen plantten tussen 2015 en 2018 honderdduizenden witte krokussen op de plaatsen waar Den Doodendraad stond. In maart verschijnen die krokussen als witte linten in het landschap.
GPX en route-overzicht vind je op www.grensroute.eu. De handige fietsgids is te koop via www.groteroutepaden.be aan 18 euro.
Eten
- Fietscafé De Hospes (aan KP 54)
Strijperstraat 46, Leenderstrijp (NL) - www.cafedehospes.nl
Tof café met ‘pruufplenkske La Trappe’. Uitgebreide kaart. - Pannenkoekenhuis De Clown (aan KP 53)
Valkenswaardseweg 31A, Leende (NL) - www.declown.nl
Familierestaurant met verschillende soorten pannenkoeken. - Venbergse Molen (net voor KP 02)
Molenstraat 211, Valkenswaard (NL) - www.venbergsemolen.nl
Terras met prachtig uitzicht op de Dommel. - Eetcafé De Woeste Hoeve (aan KP 32)
Mgr. Kuypersplein 6, Valkenswaard (NL) - www.de-woestehoeve.nl
Lekker tafelen in bruin café. - De Kluizenaar (net voorbij KP 217)
Kluizerdijk 172, Achel - www.dekluizenaar.be
Gourmet als huisspecialiteit.
Kamperen
- Kampeerterrein Kluizerdijk
Kluizerdijk 102, Achel - www.erikrombouts.be
Natuurkampeerterrein geschikt voor motorhomes. Vlak bij Achelse Kluis. - Camping Het Wilgenhof
Lozenweg 95, Hamont - www.hetwilgenhof.be
Familiecamping met verwarmd openluchtzwembad. - Camping Het Einde
Strijperstraat 77, Leende (NL) - www.campingheteinde.nl
Op 150 meter van het Leenderbos. Open van 1 april tot 1 oktober. - Klein Frankrijk
Kapelstraat 20, Leende (NL) - www.klein-frankrijk.nl
Natuurkampeerterrein aan de rand van het Leenderbos. Met een grote zwemvijver. Enkel kinderen ouder dan zes jaar worden toegelaten op de camping. Open van begin april tot eind september.
Doen
- Achelse Kluis (aan KP 217)
De Kluis 1, Achel - www.achelsekluis.org
Rondleiding (1 uur – € 10 p.p.) op aanvraag. De oude heremietkapel van 1736 is een erfgoedparel, net als de neogotische abdijkerk. De bib, refter en kapittelzaal dateren van kort na de Eerste Wereldoorlog. In de brasserie heb je uitzicht op de brouwketels van de brouwerij. - Grevenbroekmuseum (nabij KP 564)
Generaal Dempseylaan 1, Achel - www.grevenbroekmuseum.be
Interessant museum in het Simonshuis in Achel waar ook de toeristische dienst is gevestigd. Gratis toegankelijk na reservatie. Je komt er meer te weten over de vele archeologische vondsten uit de brons- en ijzertijd in de omgeving. Je kan hier (elektrische) fietsen huren. - Kaasmakerij Catharinadal (nabij KP 563)
Catharinadal 5, Achel - www.catharinadal.be
Rondleiding (1,5 uur – € 5 p.p.) op woensdag- en donderdagnamiddag op afspraak. Ambachtelijke kaasmakerij in een historische hoeve. Melk van eigen koeien.