Winterkamperen in de Vogezen

Mijn lief en ik trekken er in de zomer graag opuit met tent en slaapzak. Kamperen in het groen, koken op een vuurtje, gaan slapen bij zonsondergang. Of het nu voor een week of een weekend is, elk kampeertripje doet je even ontsnappen uit je dagelijkse ritme. In de winter zijn het eerder de bergen die ons lokken. Ik ontdekte wintersport pas drie jaar geleden, maar ik was meteen verliefd op de besneeuwde toppen en blauwe lucht die zich als een ansichtkaart voor mijn skibril ontvouwden. Toen we dit jaar - wegens gebrek aan budget én beschikbare skivrienden - naar een alternatieve sneeuwvakantie zochten, viel al snel het woord ‘winterkamperen’. Het leek het ideale plan: geen duizend kilometer rijden of geen dure skipas nodig, maar wél genieten van sneeuw, bergen en buitenlucht. Blogs van andere winterwandelaars met foto’s van prachtig witte landschappen met tentjes in de sneeuw deden ons alleen maar meer watertanden. We like!

De eerste sneeuw

En zo komt het dat we op een donkere woensdagavond in de auto zitten op weg naar de Vogezen, samen met een kameraad die ook wel eens wilde proeven van een winters avontuur. In de koffer: sneeuwraketten, wandelstokken en drie goedgevulde rugzakken.

Het weerbericht voorspelde weinig sneeuw, toch waaide er een kleine sneeuwstorm.

We zijn benieuwd, want het weerbericht voorspelde weinig sneeuw en warme temperaturen. We zien onze wonderlijke wintertocht al in een groene bergwandeling veranderen, tot we een beetje voorbij Nancy toch sneeuwvlokjes zien vallen. Oef! Rond Refuge des Trois Fours, de chalet in het Parc naturel régional des Ballons des Vosges waar we drie bedden voor de nacht geboekt hebben, waait er zelfs een kleine sneeuwstorm. Of dat is toch wat we horen van gastheer Yvane die we opgebeld hebben: we zijn wat laat vertrokken thuis en vrezen dat we niet voor middernacht op onze bestemming zullen geraken. Omdat je de refuge enkel te voet via een bos kan bereiken, raadt Yvane ons aan om pas morgenvroeg te komen. Er zit niets anders op dan te stoppen in La Bresse en de nacht op hotel door te brengen. Door het gele licht van de straatlampen blijven sneeuwvlokjes naar beneden dwarrelen. Dat belooft…

Weg zijn wij

Nog voor het eerste ochtendlicht zitten we alweer in de auto. We hopen het ontbijt in de refuge - op een halfuurtje rijden - nog te kunnen meepikken, maar moeten ook dat plan al snel laten varen. Het sneeuwt flink, de wegen zijn glad en de haarspeldbochten scherp, waardoor we aan een slakkengangetje vooruit gaan. Als we eindelijk de parking van de Col de la Schlucht bereiken, de bergpas waar we onze auto zullen achterlaten, hangt er een dikke mist en een ijzige koude.

We eten een klein ontbijt in hotel Du Chalet - we zijn de enige vroege vogels - en trekken onze rugzak en sneeuwschoenen aan. Weg zijn wij, het bos in, waar alles wit ziet van de sneeuw. Zelfs de kleinste takjes dragen een laagje verse sneeuw. Het is een sprookjesachtig beeld dat alle verwachtingen overtreft. Prachtig!

Als we (eindelijk) de refuge bereiken, worden we verwelkomd door Yvane. Het ontbijt hebben we gemist, maar we krijgen warme koffie en een update van het weerbericht. Mist, sneeuw, zon: we gaan het allemaal te zien krijgen. Even later staan we gepakt en gezakt weer buiten, klaar voor onze eerste berg.

De mist in

Dat is de Hohneck, met 1.364 meter de derde hoogste berg van de Vogezen. We beginnen het pad te volgen dat ons naar boven zal brengen. Het uitzicht over de vallei is onzichtbaar door een muur van mist, maar we vinden het allemaal geweldig. We zijn vooral blij dat we door een dik pak sneeuw aan het wandelen zijn, en niet over groene, natte bospaadjes zoals we even gevreesd hadden. op de bergkam wordt het winterweer plots érg voelbaar. Waren we daarnet nog in alle rust tussen de bomen aan het wandelen, dan huilt nu de wind om onze oren. De fijne sneeuw wordt alle kanten op geblazen en voelt als hagel op ons gezicht. Ik trek mijn sjaal zo hoog mogelijk boven mijn neus, maar het blijft voelen alsof er een kleine zandstorm over mijn gezicht waait.

M'n fluitje niet gebruikt, maar ik had het gelukkig bij me.

De felle wind in combinatie met mijn beginnersniveau als sneeuwschoenwandelaar doet me mijn evenwicht verliezen. Voor ik het weet, lig ik op mijn rug in de sneeuw. Mijn zware rugzak maakt het niet gemakkelijk om terug recht te staan. of beter gezegd: het lukt me totaal niet. Ik roep mijn gezelschap om hulp, maar mijn stem gaat verloren in de wind. Gelukkig is mijn lief het soort wandelaar dat af en toe omkijkt en ziet hij in de sneeuw een grote rugzak met een klein meisje liggen. Het fluitje in mijn jaszak heb ik niet moeten bovenhalen, maar ik kan me voorstellen dat het in noodgevallen goed van pas komt!

Een betoverend decor

Omdat het weer echt guur is en we geen onnodige risico’s willen nemen – we zien nauwelijks waar de afgrond naast ons begint – besluiten we wat af te dalen in plaats van naar de top te klimmen. Een beetje later stappen we met rode wangen Auberge du Pied du Hohneck binnen, een gezellige herberg waar we onze natte handschoenen en mutsen op de kachel kunnen leggen. We eten met smaak een stuk zelfgebakken toerbrood: een compact en voedzaam brood met noten en gedroogd fruit dat wekenlang lekker blijft. Ideaal voor op trektochten, ook al blijf je maar drie dagen weg.

Met nieuwe energie trekken we onze sneeuwschoenen terug aan. We zijn alle drie beginnelingen maar het wandelen met raketten gaat best vlot, op enkele grappige struikelmomenten na. Onze gehuurde raketten zijn geen overbodige luxe: zonder zouden we tot onze knieën in de sneeuw zakken. Het wandelpad brengt ons opnieuw het bos in, waar de mist en besneeuwde takken voor een betoverend decor zorgen. Veel wandelaars komen we niet tegen. We zijn alleen in een prachtige witte wereld.

Knoeien met de tent

Het is drie uur wanneer we aankomen aan Lac de Blanchemer, onze kampplaats voor vannacht. Er staat een onbemande hut waar je droog binnen kan zitten en vuur maken. We hebben maar een kilometer of acht gewandeld, maar dat geeft ons genoeg tijd om hout te sprokkelen en onze tent op te zetten voor het donker wordt.

Tijd die we achteraf gezien goed konden gebruiken, want een tent opstellen in de sneeuw is duidelijk andere koek dan op een stukje gras of bosgrond. Piketten zijn zinloos, dus gaan we aan de slag met takken die we in stukjes breken en ingraven in de sneeuw. Dat lukt, maar het blijft moeilijk om de tent mooi strak te krijgen. Na bijna twee uur knoeien staat ze eindelijk recht.

Ook vuur aansteken met vochtige takken is geen simpele opdracht, maar een uur (of twee) later zitten we toch met opgetrokken benen en een hongerige maag in de vlammen te staren. Het water voor onze pastamaaltijd raakt in geen tijd aan de kook op ons zelfgemaakte vuur. Buiten is het intussen donker, met een bijna volle maan als schitterende zaklamp aan de hemel. Kampeerders kruipen vroeg hun bed in en dat is in de winter niet anders.

Rond een uur of negen ruilen we de schuilhut in voor onze tent, bedekt onder een dun dekentje van sneeuw. We zijn moe én benieuwd. Zullen we niet liggen bibberen in de sneeuw? Niet dus, weet ik de volgende ochtend. Thermisch ondergoed, donsjas, fleece trui: uit schrik om af te koelen, heb ik het allemaal aangetrokken. Als een bol Michelinmannetje kruip ik in mijn slaapzak. Een beginnersfout, want een paar uur later word ik zwetend wakker. Veel te warm! Toch twijfel ik of ik iets zou uittrekken, want van zodra ik mijn neus uit mijn slaapzak steek, voel ik de ijzige koude die in de tent hangt. Uiteindelijk wriemel ik me uit mijn donsjas en trek ik met mijn tenen mijn tweede paar sokken uit. Veel beter...

Drie berggeiten op pad

De volgende ochtend kruipen we met slaapoogjes maar zonder kou de tent uit. Na een stevig ontbijt in de schuilhut - havermout met noten, gedroogd fruit en stukjes chocolade - snoeren we opnieuw onze sneeuwschoenen aan. Het is nog steeds mistig, maar het weerbericht beloofde opklaringen, dus we kijken vol verwachting naar de lucht. En naar de kaart, waar we zien dat ons een flinke klim te wachten staat. Tijd voor een testje van de hielklem op onze sneeuwschoenen!

De hielklem is een metalen klem die je tot onder je hiel naar boven kan trekken. Zo kan je voet min of meer horizontaal blijven staan wanneer je bergop wandelt. Omdat het bergpad niet echt duidelijk is, zoeken we zelf onze weg en proberen we om in een rechte lijn de steile helling te beklimmen. We duwen de klauw van onze raketten diep in de dikke laag sneeuw. De hielklem doet z’n werk, en het lijkt alsof we geen berg maar een trap aan het oplopen zijn. Dit gaat goed! We voelen ons echte berggeiten. De gems die we tussen de bomen zagen wegspringen, dacht daar vast anders over maar wij klimmen vrolijk verder.

Waar we gisteren voortploeterden door een gierende wind en een muur van mist, krijgen we nu een fantastisch uitzicht voorgeschoteld.

We staan flink in het zweet als we bovenaan het pad bereiken, maar het is wel met een grote glimlach. Dit was een fantastisch stukje klimmen. We trekken over de kam tussen de Kastelberg en de Hohneck. De zon doet haar best om door de wolken te breken, wat voor een wonderlijke lucht zorgt. We stappen flink door, maar ik stop regelmatig om rond te kijken. We staan midden in een wit, wazig schilderij, waar niemand te zien en niks te horen is. Het is prachtig. Ik krijg er maar geen genoeg van. Ik voel me ver weg van alles, en dat is precies wat we hier kwamen zoeken. De middag komt eraan, net zoals de top van de Hohneck die we nu bijna bereikt hebben.

We zetten ons achter enkele grote rotsblokken om een hapje te eten. We vullen onze reserves bij met toerbrood en kijken hoe de wolken in snel tempo verdwijnen. Een kwartier later is het zover: het witgrijze gordijn heeft plaats geruimd voor een staalblauwe hemel en - eindelijk - een zicht op de omliggende bergtoppen. Nog geen honderd meter bij onze lunchplek vandaan zien we uit de dikke mist een grote chalet opduiken: het hoogste punt van de Hohneck, waarvan we daarnet niet eens een schim hadden gezien. Van de top dalen we af naar de bergkam, die we een dag eerder ook overgewandeld waren.Het lijkt een totaal andere plek. Het blijft opklaren, want hoe verder we wandelen, hoe verder we kunnen kijken. Het is - ik val in herhaling - prachtig.

Even voor eeuwig

We komen terug in de buurt van Le Refuge des Trois Fours, maar ook vannacht kiezen we geen dak maar een tent boven ons hoofd. We slaan ons kamp op in een bos vlak bij een langlaufpiste, die blijkbaar populair is in het donker. De hele avond horen we langlaufers op hun dunne latjes voorbijzoeven. Het enige dat we zien, is de flikkering van de lamp op hun hoofd. Er waait geen zuchtje wind op onze kampeerplek, dus rollen we ons zitmatje uit en zetten ons voor de tent. De jongens (geef hen een bos, wat takken en een aansteker en mannen veranderen in jongens) willen vuur maken, maar het natte hout is opnieuw spelbreker. Na twee uur blazen en proberen wordt dan toch het gasvuurtje bovengehaald. Gelukkig had ik genoeg geduld mee, én mijn warme donsjas – die ik wijselijk uittrek wanneer ik voor de tweede nacht op rij mijn slaapzak in kruip.

Toen we drie dagen geleden in België vertrokken, dachten we dat onze sneeuwschoenen ongebruikt in de auto zouden blijven liggen.

Een felle wind heeft voor een woelige nacht gezorgd, maar de ochtend is veelbelovend. We wandelen het bos uit en zien een mooie zonsopgang die de besneeuwde bergen een roze gloed geeft. We zien zelfs een topje van de alpen in de verte. Het is adembenemend. We hebben voor onze laatste dag een wandeling uitgestippeld die ons terug naar de parking op de col de la Schlucht zal brengen. Het is stralend weer en we smullen van de witte vlaktes, groene bossen en blauwe meren die we in de verte zien liggen. Hier en daar piepen er stukken gras door de sneeuw, die het niet kan winnen van de warme zonnestralen.

Na een paar uur wandelen onder een blauwe lucht komen we stilaan terug in de bewoonde wereld. De verlaten parking waar we twee ochtenden geleden onze raketten aanbonden, is nu een mierennest van auto’s, skiërs en joelende kinderen. We zijn niet lang weggeweest en toch lijkt het eeuwig. We gaan tussen het volk op een terras zitten, de zon op ons gezicht. Het après-skigevoel, maar dan tien keer beter. Uiteindelijk is het een schitterend sneeuwavontuur geworden. onderweg naar huis praten en genieten we na, en denken we aan de warme douche die ons thuis wacht. We beginnen alvast te dromen over een volgende winterwandeltocht…

Winterkamperen: bereid je goed voor

Wil je van je wintertrektocht een aangename ervaring maken, dan is het juiste materiaal onontbeerlijk. Helaas is dat vaak ook prijzig. Koop niet meteen alles aan, maar probeer je materiaal te lenen of te huren. Wij huurden onze tent, sneeuwschoenen en slaapzakken bij speciaalzaak Verreweg in Zonhoven, waar je ook bijvoorbeeld rugzakken en branders kan huren.
Een tent opstellen in de sneeuw vraagt een andere aanpak dan op gras. Wil je op voorhand eens oefenen, probeer je tent dan op te zetten in zacht duinzand. Krijg je ze daar stevig opgesteld, dan zal het in de sneeuw ook wel lukken.
Kleed je tijdens het wandelen warm aan, maar niet té. Hoe meer je zweet, hoe sneller je gaat afkoelen wanneer je stilstaat. Trek meteen een extra trui en (dons)jas aan wanneer je pauzeert om te eten of op je kampeerplaats aangekomen bent.
Informeer je ter plaatse goed over de weersomstandigheden voor je vertrekt. Zijn alle wandelpaden open? Is er geen lawinegevaar? Wat zijn de weersvoorspellingen voor de komende dagen? Pas je plannen aan indien nodig.
Heb je zin om te gaan winterkamperen, probeer het dan gewoon. Wees niet te ambitieus en trek niet meteen het hooggebergte in, maar ga eens een winterbivak doen in de ardennen of de Hoge Venen. mag het wat verder zijn, dan zijn de Vogezen een ideale bestemming: geen alpenhoge toppen, maar wel prachtig in de sneeuw.

Tekst en foto’s - Lien Lammar

Dit artikel is verschenen in februari 2017.

Refuge des Trois Fours: gelegen op een bergflank tussen de Col de la Schlucht en de Hohneck is deze berghut de perfecte uitvalsbasis voor een dagje sneeuwwandelen of een meerdaagse trekking. In de dichte omgeving vind je ook verschillende langlaufpistes. Gastheren Yvane en Stephane zijn ervaren berggidsen die je graag meer informatie geven. Route des Crêtes, Stosswihr. www.chaletrefuge3fours.ffcam.fr

De Route des Crêtes is een weg die langs de hoogste bergtoppen van de Vogezen loopt en erg populair is bij fietsers en motorrijders. Rond de Route des crêtes liggen honderden kilometers gemarkeerde wandelpaden, waaronder een stuk van de GR5. Je kan gemakkelijk zelf een wandeling samenstellen door verschillende routes en paden te combineren. Soms is het wat zoeken naar de markeringen op bomen en pijltjes: vertrek dus nooit zonder kaart, ook al volg je een uitgestippelde route.