Langlaufen in Lapland

We kiezen als beginneling voor een makkelijke tocht: zo’n 15 kilometer doorheen de wouden van het Nationaal Park Urho Kekkonen, met zijn 2.550 vierkante kilometer het op één na grootste natuurgebied in het op zich al flink met wouden en meren en ander natuurlijk fraais bedeelde Finland.

Zacht glooiend, zo kan je de grotendeels beboste hoogvlakte het beste omschrijven. En dat maakt dit natuurpark meteen tot een waar walhalla voor adepten van de langlaufsport. Aan de ingangspoort van het natuurpark klikken we onze langlaufschoenen in de latten vast.

Bij Lapland Safaris huurden we degelijke Rossignol-ski’s, uitgerust met de R-grip: een ingenieus systeem dat je ski’s met behulp van rubber ideaal grip geeft op de sneeuw. Geen nood meer aan ingewikkeld waxen of allerlei schubvormige inkepingen om je langlauflatten vast op de sneeuw te houden.

Met verbazend gemak kunnen we lichte hellingen naar boven wandelen. Het is daarbij zaak om continu contact te houden met de perfect onderhouden sporen. Een lokale insider geeft ons aanmoedigend raad: ‘Verleg je evenwicht van je ene op je andere been. Je zal merken hoe makkelijk je de heuvel op komt.’ Naar beneden glijden de latten als vanzelf.

Maar goed, dat was gisteren. Vandaag glijden we door de schier eindeloze wouden van Lapland. Dit is de speeltuin van wolven, vossen, bruine beren, lynxen, elanden maar ook van rendieren.

Velen van hen leven in het wild, maar anderen worden gecultiveerd. Door Hanna onder andere. Hanna is een echte Saami, een echte Lapse dus. De harde ruigheid van noordelijk Lapland heeft de Saami nooit weggejaagd.

Integendeel: koude, lange en donkere winters en lichte zomers vormen al eeuwen de heimat van de Lappen. Generaties lang al kweekt Hanna’s familie rendieren.

Tijdens de winter lopen de wijfjes vrij door het woud, en moeten de (gecastreerde) mannetjes werken: toeristen op sleeën rondvoeren. Teder kijkt ze naar Kÿösti, een van haar lievelingsrendieren.

‘Hij is net zijn gewei kwijtgespeeld. Elk jaar opnieuw vervangen ze hun gewei. Dat groeit enorm snel.’ We willen weten hoeveel rendieren Hanna heeft, maar dat blijkt een onbeleefde vraag te zijn.

Ze lacht verlegen: ‘Dat vraag je niet. Het is alsof je vraagt hoeveel ik verdien. Laat ik zo antwoorden: ik heb rendieren aan beide zijden van de berk.’

Na enkele uren langlaufen, dieper het bos in, komen we aan een open plaats. Vlak, dus dat moet een bevroren meer zijn. We klieven wat houtblokken en maken een open vuurtje aan. Veel typischer kan het niet, denken we, terwijl we een worstje op een scherp gesneden berkentak spiesen en boven het vuur grillen. We drinken warm bessensap. De tocht gaat verder.

We zijn hier half maart, en het weer valt buitengewoon mee, beseffen we. De zon heeft er na een lange zonloze winter opnieuw zin in, en zorgt met haar lage stand en sterke stralen voor grillige schaduwen doorheen de eindeloze reeksen kale berken en sparren. Het is lichtjes beginnen te vriezen, en dat is een heerlijke temperatuur om deze trage sport te beoefenen.

Na een lange, gestage klim, komen we aan bij de Rumakurahut. Een desolate houten constructie die in een ver verleden nog researchdoelen had, maar vandaag vooral een welkome beschutting vormt voor moegestreden langlaufers (en zomerse wandelaars). Binnen knettert de haard, dankzij de blokken die er door vele passanten worden opgegooid.

Want net zoals de andere hutten in dit nationaal park is ook de Rumakurahut niet bewaakt. Het is een daghut waar wederzijds respect ervoor zorgt dat iedereen hier kan opwarmen of een meegebracht hapje eten. Overnachten kan, ‘alleen als het echt niet anders kan’. Overlevingsaanwijzingen op zijn Scandinavisch vinden we dat.

We sterken zelf aan met een kop warm bessensap en een chocoladereep. Meer hoeft niet, denken we, want de weg terug is langzaam glooiend bergaf. Met de stellige zekerheid dat we in de vroege avond in de negentig graden hete sauna van ons hotel zullen belanden, vatten we de terugweg aan. Langzaam doen we dat, want een echte langlaufer beseft dat langzaamheid grote zaken past.

We moeten geduld oefenen, tot we morgen een nieuwe, wat langere tocht op de latten bij de Lappen mogen maken. Tussen vandaag en morgen rest ons alleen nog een rendiersteak. Saignant gebakken, als het even kan.

Zo’n tweehonderd nachten per jaar kan je in noordelijk Lapland het noorderlicht zien. het ontstaat bij zonne-uitbarstingen die grote hoeveelheden geladen deeltjes in onze aardse atmosfeer zwieren.

Je kan het noorderlicht – of aurora borealis – makkelijkst waarnemen in het hoge Noorden, dikwijls in de winter. Voorwaarde is wel dat je een heldere hemel hebt. Ben je ter plaatse en wil je het absoluut niet missen? Informeer je over het weerbericht voor de komende nachten op www.aurora-service.eu.

Is langlaufen moeilijk? Neen! Noem het zonder veel overdrijving een winterse variant van wandelen. Wie een gemiddelde tot goede conditie heeft, neemt het best een halve dag les en is nadien klaar voor het echte werk. De basis heb je zó onder de knie:

1. Correct aanbinden van de ski’s
2. Leren vallen en makkelijk weer opstaan
3. Je eerste meters glijden (op vlakke sneeuw) zonder stokken, om zo je evenwicht te vinden
4. Glijden mét skistokken. Let op: het echte werk blijft voor de benen!
5. Lichtjes bergop skiën in ploegstand
6. Lichtjes bergaf skiën met beide stokken die parallel bewegen
7. Pas veel later zal je de schaatstechniek aanleren (maar die is zeker niet essentieel om van het langlaufen te kunnen genieten)

Tekst Aart De Zitter – Foto’s Thomas De Boever

Dit artikel is verschenen in december 2015.