In mooi Madeira
Wandelen in de bergen, en toch lekker vlak? Regen op je vakantie, een voordeel? Klopt allemaal als je naar Madeira gaat, waar water zorgt voor véél wilde bloemen, uitgestippelde wandelingen langs irrigatiekanaaltjes en het ideale klimaat voor madeirawijn. Tenzij je liever rum lust?
Tekst Koen Driessens
Madeira is een eenzaam stipje van 22 km breed en 51 km lang in de Atlantische Oceaan, op 700 km van de Marokkaanse kust. Het mag een wonder heten dat mensen ooit de weg ernaartoe vonden. Het eiland was onbewoond tot de Portugezen er begin 15de eeuw op uitkwamen. Hoe is Fons op het eiland gestuit? ‘In 2011 ging een geplande skireis niet door en tekenden we dan maar in op een Pasar-groepsreis naar Madeira. Ik ben nogal een wandelliefhebber – in onze plaatselijke KWB maken we elke maand een flinke binnenlandse wandeling. Ik had een klik met reisleider Julien Delarbre en kreeg ook wel zin in het begeleiden van groepen. En dus nam ik een cultuurreis naar Albanië over. Omdat ik nog werk, heb ik geen tijd om prospecties te doen en zelf nieuwe reizen op te zetten. Net zo met Madeira: toen ik die reis overnam van Julien, was ik er dus nog maar één keer geweest. Maar Julien had de trip zodanig gedetailleerd voorbereid dat het geen probleem was die voort te zetten.’
Foutje…
Helemaal foutlous ging die eerste keer toch niet. ‘Ja, de eerste keer dat ik een groep begeleidde op Madeira zijn we eens verkeerd gelopen. Ik trok door een foute afslag almaar hoger het gebergte in… Maar het kwam goed. En dat overkomt me nu nooit meer.’ (lacht) Nochtans is het lastig verdwalen op Madeira: ‘De wandelingen zijn goed aangegeven. Er zijn 25 uitgestippelde wandelingen, waarvan Julien de vijf mooiste had uitgekozen. Vier daarvan zijn levadawandelingen. Levada’s zijn typisch voor Madeira: het zijn smalle irrigatiekanaaltjes die het regenwater van de natte noordkant – waar de wolken tegen het gebergte botsen – naar het zuiden voeren, soms door de bergen heen. Het is een indrukwekkend netwerk, dat voor het onderhoud overal voorzien is van een wandelpad ernaast. Je hoeft dus maar de levada’s te volgen. Hoewel Madeira één grote berg is, zijn deze wandelingen toch vrij vlak omdat de levada’s slechts geleidelijk aflopen. Dat maakt dat de Madeirareis een relatief lichte wandelvakantie is. Het fijne ervan? Je wandelt in een berglandschap zonder echt veel te moeten klimmen. Je hoeft dus geen fervente wandelaar te zijn. Deze wandelingen kan iedereen aan. Op onze dagelijkse wandelingen van zo’n 12, 13 km kunnen de mensen echt relaxed wandelen en wat met elkaar babbelen onderweg. Het is ook belangrijk dat de deelnemers een ontspannen en plezierige vakantie hebben.’
Uit de slaventijd
Bij twee wandelingen aan de zuidkant is voor de groep goed zichtbaar hoe de plaatselijke bevolking handig gebruikmaakt van de levada’s, die overal afgetakt worden naar kleine, terrasvormige akkertjes en moestuinen. De levada’s zijn destijds aangelegd door Afrikaanse slaven. ‘Dat is een aspect ervan dat we niet mogen vergeten en dat ik er zeker bij vertel. Ik ben niet alleen de reisbegeleider, maar ook de gids van de groep en geef met plezier zoveel mogelijk cultuurhistorische informatie mee.’
Daarnaast maakt de groep op Madeira nog twee wandelingen door een andere omgeving. ‘Aan de noordzijde is een hoogplateau. Madeira heeft nog een heel groot oerbos, het laurisilva, een nat gebied met veel bronnetjes en watervallen. En ook tunnels voor de levada’s. Niks zo plezant als 2 km door een donkere tunnel te lopen.’ (lacht) Fons voegt er nog aan toe: ‘We hebben die week een bus die ons telkens naar de startplaats van de wandeling voert en ons opwacht op het eindpunt. We moeten dus niet telkens terug moeten naar het hotel. Dus hoeven we niet in lussen te wandelen, maar kunnen we een groter gebied bestrijken.’
Er is wel één nadeel aan Madeira, het ‘bloemeneiland’. ‘Waarom zijn er zoveel wilde bloemen? Omdat er zoveel water is. En vanwaar komt dat water? Het regent er bijna elke dag. De regen daar, da’s dus een voordeel. Van motregen tot echte plensbuien. Eind mei, als wij daar zijn, is het constant lekker warm, rond 24, 25 graden, maar je moet dus altijd een regenjas bij de hand hebben. De mensen zijn bij deze gewaarschuwd. Ach, als je erop voorzien bent, is een beetje regen niet zo erg.’
Glaasje madeira, my dear?
De vijfde wandeling. ‘Da’s de spannendste’, gaat Fons verder. ‘Dat is naar de top van de hoogste berg op het eiland (1862 m). Onze bus voert ons naar de top van de tweede hoogste berg, die we afdalen, om dan de Pico Ruivo te beklimmen. Deze wandeling is spectaculair en staat in mijn top 3 van de mooiste wandelingen die ik ooit heb gedaan. Hij is maar 6,5 km lang, maar we doen er een flink deel van de dag over, omdat we vaak stoppen om te rusten en voor foto’s. We klimmen tot voorbij de wolken, langs soms diepe ravijnen. Maar wees gerust: het is perfect veilig. Als je toch wat minder zeker van jezelf bent, kan je een ander pad volgen. Mijn vrouw Rita begeleidt deze tweede groep langs een minder hachelijke weg. Zij vindt dat helemaal niet erg, want zij heeft een beetje hoogtevrees. (lacht) We doen deze wandeling op de derde dag, zodat ik al een beetje zicht heb op wat de groepsleden aankunnen en hen eventueel kan adviseren om voor de tweede groep te kiezen.’
De groep wisselt één keer van hotel, omdat dat praktisch is voor de komende wandelingen. ‘Want anders maken we te lange busritten door het bergachtige landschap. Op die overgangsdag bezoeken we hoofdstad Funchal. We bekijken de botanische tuin, waar alle eilandflora handig bij elkaar staat, en dan kan je een vrije stadswandeling maken. Heel bijzonder zijn de vaak beschilderde voordeuren. Daar zitten echte kunstwerkjes tussen. Funchal heeft ook veel restaurantjes waar je lekker vis kan eten, vele marktjes en drie musea. Interessant is het suikermuseum, waar je leert dat de eerste invoerders van suiker 17de-eeuwse Antwerpenaars waren. Van het suikerriet werd hier ook de eerste rum gestookt, een gebruik dat dan geëxporteerd werd naar Midden-Amerika.’
Madeira is ook bekend voor zijn madeirawijn: ‘Meer een likeur eigenlijk. De groep krijgt ruim de gelegenheid madeira én rum te proeven, want na elke wandeling rijdt onze bus ons naar een nabij kuststadje en meestal trekt iedereen dan recht naar het plaatselijke café. (lacht) We nemen onze tijd voor dat bezoek, net als op de wandelingen. Het is geen wedstrijd. Zo bezoeken we een rumstokerij en de kenmerkende driehoekige strooiendakhuisjes van Santana. Ook doen we een voormalige walvishaven aan op het mooie, boomloze schiereiland Sao Lorenzo, waar we met wat geluk dolfijnen en walvissen spotten. Die dag worden er heel wat foto’s gedeeld in ons WhatsApp-groepje.’
3 x top in Madeira
Het is lastig kiezen, maar voor Fons heeft Madeira minstens drie troeven die maken dat hij er altijd graag opnieuw naar terugkeert.
1. De natuur: ‘Madeira heeft zoveel natuurschoon te bieden… Er zijn zowel de bloemen als de bossen, er is de variatie tussen hoog en laag, de bergen en de kust. Je ziet er unieke vogels, zoals de madeiraduif, eigenlijk meer een kieken, en natuurlijk de madeiravink, die veel bewonderaars trekt. In mei, als wij er zijn, staat de knalgele mimosa ook mooi in bloei. Dat onze wandelvakantie net na het Bloemenfestival valt, komt goed uit: dan zijn de bloemen er nog en zijn de verblijfskosten flink wat lager.’
2. De levada’s: ‘Dit unieke waternetwerk is niet alleen een slim irrigatiesysteem, maar maakt het ook mogelijk op Madeira heel verteerbare bergwandelingen te doen, omdat de wandelpaden erlangs vrij vlak blijven. Hierdoor kan iedereen die wandelingen aan. Bovendien passen we ons altijd aan aan de traagste wandelaar in de groep. En dat is niet altijd de oudste!’
3. De wandeling naar de top: ‘Dat is een wandeling die ik altijd weer opnieuw wil doen. We blijven bij de vijf wandelingen die reisleider Julien destijds koos, want dat zijn de mooiste. Ik loop voorop en mijn vrouw achteraan. Zo moet ik er maar eentje in het oog houden: als ik haar zie, weet ik dat de groep compleet is.’ Wandelen in groep is plezant: ‘De eerste dag zijn het allemaal onbekenden, de laatste dag allemaal vrienden. Maar reizen in groep betekent ook: op tijd bij de bus zijn!’
5 funfacts over het bloemeneiland
Madeira is de wandelbestemming bij uitstek, maar ook vogelspotters, cultuur- en zelfs voetballiefhebbers komen er aan hun trekken.
1. Madeira is eigenlijk het hoofdeiland van een archipel, zoals de Azoren of de Canarische Eilanden, al stellen de overige eilanden amper iets voor. Enkel het nabij gelegen Porto Santo is ook bewoond en leeft voornamelijk van de toeristen, die onder meer komen voor thalassotherapie. De namen van de zuidelijkere Ilhas Desertas (‘verlaten eilanden’) en de op 280 km gelegen Ilhas Selvagens (‘wilde eilanden’) spreken voor zich en zijn enkel bewoond door zeevogels en hagedissen.
2. Voor de royalty-liefhebbers: het Madeiratoerisme is te danken aan niemand minder dan Sisi. Van november 1860 tot april 1861 en van december 1893 tot februari 1894 verbleef de Oostenrijkse keizerin in Funchal voor een gezondheidskuur. Zij luidde de komst in van nog meer (gegoede) toeristen. in het Parque de Santa Catarina in Funchal staat een levensgroot standbeeld van haar.
3. Betalingen in de suikerhandel met Antwerpen gebeurden vaak in natura, met schilderkunst bijvoorbeeld. Vandaar dat in het Museu de Arte Sacra, een museum voor gewijde kunst, nogal wat Vlaamse meesters te vinden zijn, zoals Dirk Bouts, Gerard David, Joos van Cleve en Jan Provoost.
4. Madeira’s beroemdste zoon is voetballer Cristiano Ronaldo, in 1985 in Funchal geboren en op zijn 12de verhuisd naar Sporting CP, een club op het Portugese vasteland. Die club opende in 2013 het Museu CR7, dat in 2016 al een nieuwe, grotere locatie kreeg om Ronaldo’s trofeeën te huisvesten.
5. Naast het carnaval is het jaarlijkse Bloemenfeest, in 2024 van 2 tot 26 mei, een bijzonder kleurrijk evenement op Madeira, met onder meer een bloemencorso en uiteraard veel bloemen in de stad.
Van 2 tot 27 mei 2024 mee naar Madeira?
Eind mei is ideaal om te genieten van het bloemeneiland Madeira, dat met zijn milde klimaat en constante temperatuur rond de 20 °C perfect wandelweer biedt. Geef je ogen de kost op de spectaculaire wandelingen over dit bergachtige en groene eiland, bij de unieke fauna en flora en vooral de wilde bloemenpracht van het voorjaar.
intersoc.be/nl/bestemmingen/madeira-2024
Zin in Madeira?
Als Pasar-lid krijg € 25 korting per persoon per reis van Intersoc Travel. Voor meer informatie en inschrijvingen: surf naar www.intersoc.be.