7 x de mooiste zomerexpo’s

De mooiste expo van het moment, dankzij de scenografie, de presentatie én de kwaliteit van de kunstwerken. Ongeveer 120 pan-Afrikaanse schilders brengen ‘Black Joy’ in beeld: de vreugde en veerkracht van het dagelijks leven zoals zij dat zagen en beleefden. In Afrika, en bij de diaspora op andere continenten. Meer dan 150 figuratieve schilderijen nemen je mee op een wervelende tijdreis door de voorbije 100 jaar. Curator Koyo Kouoh, die onverwachts overleed in mei, bespaart je de droge geschiedenisles. Haar expo draait om persoonlijke verhalen, emoties en empathie. De kunstenaars drukken zes thema’s uit waarin iedereen zich kan herkennen: het alledaagse, (feest)vreugde, rust, sensualiteit, spiritualiteit, en triomf en emancipatie. Poëtische teksten en de soundscape van componist Neo Muyanga doen de kunst nog beter uit de verf komen.

Tot 10 augustus, Bozar

Je kennis van de hedendaagse schilderkunst in België bijverven? Dan is Painting after painting een buitenkansje. Jammer genoeg schiet het S.M.A.K tekort waar When we see us excelleert. Geen creatieve aanpak of omkaderend verhaal hier, de kunstwerken moeten voor zich spreken. Zeventig schilders, geboren na 1970 – de generaties na Luc Tuymans en Michaël Borremans – exploreren alle denkbare stijlen en genres. Abstract, figuratief, realistisch, fantasierijk, sociaal geëngageerd, intimistisch. Je zal kunstenaars herkennen: Kati Heck, Pieter Vermeersch, Ben Sledsens… Of ontdekken: Joelle Dubois, Shirly Villavicencio Pizango, Kristof Santy. Maar over de context steek je te weinig op. De expo viert de rijkdom van ‘onze’ schilderkunst, maar waar is eigenlijk dat feestje?

Tot 2 november, S.M.A.K

De middenstand regeert het land, zong wijlen Luc De Vos. Het nieuwe Kortrijkse museum Abby liet een blits paviljoen optrekken naast de Groeningeabdij om het dan in te richten als museumcafé. De communicatie gonsde van woorden als ‘speels’ en ‘laagdrempelig’. Abby, zonder de ‘e’ uit het Engelse ‘abbey’, profileerde zich als het museum dat je beste vriendin wil zijn. Wat me lichtjes sceptisch stemde.

Naar de openingsexpo dus. Blijkt dat F**klore een juweeltje is, en dat ‘speels’ niet op ‘oppervlakkig’ rijmt. Meer dan dertig kunstenaars doen hun zegje over gebruiken, tradities, ambachten en volkskunst. Ik snoepte kunstzinnige speculaas van Ignace Cami, verdiepte me in de fascinatie van Jef Geys voor de wielersport, bekeek Roma-vrouwen door een andere bril dankzij een wandtapijt van Malgorzata Mirga-Tas, lachte me een kriek om de tedere, sociaal geëngageerde kortfilm Faire le Mur van Bertille Bak. En bestelde na afloop natuurlijk een streekbiertje bij de middenstand.

Tot 14 september, Abby

Laagdrempeligheid, het is een dingetje. Op Nachtreis van Hans Op de Beeck pikte ik een bezoekersgidsje op met doe-opdrachten en uitleggerige teksten die mijn fantasie dwingend een bepaalde richting opstuurden. En ik die dacht dat bij kunst je gedachten alle kanten mochten opschieten.

Als je van messy art houdt, van verfklodders en beitelkrassen, dan kan Nachtreis steriel en levenloos overkomen. Dat is gedeeltelijk de bedoeling. Op de Beeck en het KMSKA gidsen je door een mysterieuze tussenwereld, waar grenzen tussen droom en werkelijkheid, bewustzijn en onderbewustzijn, leven en dood, vervagen. De regie? Te strak. De enscenering? Te repetitief. Maar dit verduisterde belevingsparcours blijft natuurlijk een wonderlijk avontuur, en geeft je ook een goed overzicht van het werk van Op de Beeck.

Tot 17 augustus, KMSKA

Van de videokunstwerken van David Claerbout gaat een meditatieve of zelfs hypnotiserende werking uit. Ze vertragen of bevriezen bewegingen of natuurverschijnselen en plaatsen ze buiten de tijd en de werkelijkheid. In een historisch monument, waar verschillende tijdperken hun sporen nalieten, komen ze altijd goed tot hun recht.

At the window, zijn nieuwe solo-expo in het Kasteel van Gaasbeek, staat dus op de to-do-lijstje voor deze zomer. Claerbout stelt zijn nieuwste creatie The Woodcarver and the Forest voor. Een jongeman trekt zich terug in het woud om houten lepels te snijden. Om hem heen begint de natuur te verdwijnen. De video stimuleert je ook auditief via ASMR-prikkels (Autonomous Sensory Meridian Response). Ook in de andere kasteelzalen zijn werken van Claerbout geïntegreerd in het historisch decor.

Tot 16 november, Kasteel van Gaasbeek

Tieners, vooral meisjes dan, lezen weer meer. Liefst klassieke romans, in het Engels, van bijvoorbeeld Jane Austen of Emily Brontë. Het Modemuseum Hasselt neemt je mee naar het tijdperk dat daarbij aansluit. Rococo, de meest overdadige periode in de modegeschiedenis. Heren dosten zich uit als dandy’s en droegen korsetten. Onder damesjurken van ruisende zijde schuilden weelderige onderrokken. Koningin Marie-Antoinette doorliep een heel ochtendritueel. Hofdames kleedden haar laagje voor laagje aan, tot het laatste strikje of lintje goed zat. Parken en promenades dienden als catwalk: hier ging je flaneren om je rijkdom en goede smaak te tonen. Voor de nieuwste parfums en accessoires kon je in gespecialiseerde luxewinkels terecht. In Hasselt snuffel je niet alleen in de kleerkast van toen, maar ontdek je ook de sociale en politieke veranderingen die Europa doormaakte tussen 1750 en 1830.

Tot 22 februari, Modemuseum Hasselt

Ook op de to-do-lijst: bij Tour & Taxis een laatste groet brengen aan Sebastião Salgado. Zijn foto’s van de goudmijn van Serra Pelada blijven op ons netvlies gebrand. Duizenden arbeiders wriemelen als mieren rond in een gigantische modderput. Brazilië, was dat niet het land van het carnaval en de samba?

Salgado, die onlangs overleed, is altijd trouw gebleven aan zijn sociaal engagement en dramatische zwart-witstijl. Voor Amazônia reisde hij zeven jaar rond in het Amazonegebied. Hij ontmoette natuurvolkeren, die hun omgeving altijd gerespecteerd hebben, en bracht machtige, maar kwetsbare rivierlandschappen in beeld. Voor de expo selecteerde zijn vrouw Lélia Wanick Salgado tweehonderd foto’s, die je op groot formaat te zien krijgt. Jean-Michel Jarre componeerde de soundtrack.

Tot 9 november, Tour & Taxis