Feest voor de zintuigen

10u: Calle Bajada del Portal Nuevo

Volg de stieren

Start je bezoek aan de Corralillos del gas. Deze oude gasfabriek wordt tijdens de San Ferminfeesten als locatie gebruikt om de stieren uit Andalusië en Extremadura te groeperen. Vlakbij is een grote parking waar je makkelijk de auto kwijt kan. De rode muurschilderingen rond de fabriek doen je bijna het bloed proeven van de stieren, of is het dat van de lopers, die erop afgebeeld staan. Nadat je de Arga, de rivier die rond Pamplona kronkelt, overgestoken hebt, kan je de helling van de Calle Bajada del Portal Nuevo vermijden door een lift te nemen. Zo doen de locals het, maar ik zou aanraden het te voet te doen. Het is de weg die de stieren afleggen de avond voor ze opgejaagd worden. Ze worden over een lengte van 440 meter in duisternis en stilte geleid naar de verzamelplaatsen beneden aan de Cuesta de Santo Domingo. Als de stieren het kunnen in duisternis en angst moeten wij het kunnen in een vrolijk zonnetje. In Cuesta de Santo Domingo kan je voordat je verder de stad in loopt alvast de bescherming vragen aan de beeltenis van San Fermin.

11u: Stadhuis

Proef een eerste pintxo

De weg die de stieren volgen tot aan het stadhuis, telt heel wat souvenirwinkels. Het stadhuis en het plein ervoor is meteen ook het centrum van de oude stad. Dit gebouw, een allegaartje van barok en neoklassieke stijl, bekijk je het best vanop een van de terrasjes in zijn schaduw. Ga gerust voor een eerste pintxo in bar Maltea of een koffie met koekje in The Cookie Shop. Zin in zout? Op de hoek van het plein in Viandas de Salamanca koop je heerlijke ham. Toegegeven, de Spaanse ham komt niet uit deze streek, maar is wel bijzonder lekker. Hij wordt dan ook vaak gebruikt in de verschillende pintxos. De andere hoek van het plein herbergt het bureau voor toerisme.

14u: Avenida Carlos III

Oog in oog met de stieren

Wie wil, kan de namiddag gebruiken voor het aanschouwen van het oneerlijke steekspel tussen mens en dier. Er is echter niet elk weekend een dodelijke dans te zien tussen de stier en de toreador. Het seizoen loopt immers grotendeels van maart tot oktober. De bezoeker heeft dus wat geluk nodig – of de stier, afhankelijk van hoe je het bekijkt. Je kan de arena ook zonder bloedvergieten bezoeken. Je vindt er de gebruikelijke verering en vereeuwiging van de picadors, de torero’s en andere stoere goden die de mythische kracht van de stieren bekampen. Dit circus van de dood heeft een capaciteit van twintigduizend personen.

Ik kan wel genieten van de angst en de woede die gepaard gaan met een stierenloop. Maar dan het liefst in een vredig beeldhouwwerk. Wandel na je bezoek aan de arena naar de hoek van de Avenida Carlos III met de Avenida de Roncesvalles. Hier prijkt een standbeeld ter ere van de stierenloop. De in Bilbao geboren kunstenaar Rafael Huerta vat het moment van de waanzin perfect in dit elf meter lange kunstwerk. Tip: de wijk zal ook de meer vredelievende shopper bevallen.

17u: Calle San Nicolas

Zee-egels met een glas wijn

De typisch Spaanse tapas worden in Navarra bijna kunst. De Basken noemen ze pintxos, ik noem ze kleine wondertjes. De grootste concentratie aan culinaire cafés vind je in de Calle San Nicolas en het verlengde daarvan, de Calle San Gregorio. Je kan van café naar café slenteren, of meteen naar het meest charmante adresje gaan: Gaucho. In de rumoerige kroeg kijken locals op tv naar voetbal of Pelota, een lokale indrukwekkende balsport. Af en toe klinkt sappig Baskisch gevloek. Hier kan je kiezen uit een grote variatie aan pintxos, authentiek, recht uit de volkskeuken, maar in een modern jasje. Probeer er zeker de zee-egels, en blijf er hangen met een glas wijn tot je bed je roept.

9u: Fortin de San Bartolomé

Wandeling op de oude stadsomwalling

Begin je zondag met een wandeling op de oude stadsomwalling. Het doet goed aan de longen en biedt je een prachtige kijk op de nieuwe en de oude stad. Start aan het achttiende-eeuwse fort van San Bartolomé, en spring er zeker eens binnen. Het museum in het fort verklaart hoe en waarom een stadsomwalling werkt. Je krijgt er handige weetjes om verder over deze stenen te klauteren. De vesten brengen je langs de mooiste kanten van de oude stad, links van je. Rechts heb je een mooi zicht op de rivier de Arga en haar oevers, en verder op de nieuwe stad. De oude omwallingen zijn verbonden met elkaar via moderne metalen elementen: mooi gedaan. Buiten het hoogseizoen is het er aangenaam wandelen. De muren brengen je langs een aantal van de belangrijkste historische constructies, zoals het bisschoppelijk paleis of de Franse poort. Je loopt er door de groene zones van de oude stad om te eindigen aan de citadel. Wat een mooi voorbeeld van militaire renaissance-architectuur verworden tot een oase van rust.

11u: La Taconera

Tijd voor een zondaggebed

Ga kijken naar San Fermin. Zijn relikwie wordt aanbeden in een kapel in de kerk van San Lorenzo, naast het park La Taconera. Schrik niet: je bent er vast niet alleen. De gelovige Spanjaard houdt van tradities. Elke gelegenheid is goed om met de hele familie naar de kerk te trekken. Het dopen van een boreling is hier een belangrijke gebeurtenis. Mensen trekken er een hele dag voor uit. En als het even kan gebeurt het bij voorkeur onder het goedkeurende oog van San Fermin.

Voor pelgrims is deze kerk een must. De stad biedt nog andere huizen des heren die de moeite waard zijn. De Kathedraal, de kerk van Santo Domingo of van zijn hemelgenoot San Cernin waren en zijn nog steeds trekpleisters voor wie onderweg is naar Santiago de Compostela. Pamplona ligt bezaaid met verwijzingen naar de camino die door deze stad loopt. Op de grond en op de muren vind je de Sint-Jacobsschelp terug als wegwijzer voor zij die gezondigd hebben.

14u: Bodega Artajo in Fontellas

Professioneel olijfolie proeven

De naar Spaanse normen kleine stad Pamplona – Iruña volgens de inwoners zelf – en bij uitbreiding het oude koninkrijk Navarra waar ze deel van uitmaakt, is omgeven door natuurpracht. De stad niet verlaten zou een zonde zijn. Olijfgaarden zijn hier een stuk van de door de mens getemde natuur. Een bodega die hier bijzonder goed in geslaagd is, is het huis Artajo. Het verhaal over de olijf en haar persing wordt er smakelijk gebracht. Net als bij een wijndegustatie word je eerst langs de installaties geleid om vervolgens te proeven. De tasting is hier een serieuze aangelegenheid. Olijfolies van verschillende persingen worden met elkaar vergeleken. Dat gebeurt ongeveer volgens hetzelfde stramien als bij wijn. Eerst ruik je, dan proef je, eventueel op een stuk brood maar dat bleek hier een kleine zonde. Het is voor ons, botereters, wennen aan de ernst waarmee ze het product hier bekijken. Een extra troef van deze bodega is de schoonheid van het domein. De architectuur en de interactie met de natuur zijn adembenemend. En je kan er op aanvraag gratis verblijven met de motorhome.

15u30: Natuurpark Bardenas Reales

Ravijnen, kloven en eenzame rotsen

De Spanjaarden erfden hun olijven van de Romeinen en van de islamitische beschaving die uit Afrika kwam overgewaaid. In het Park Bardenas Reales, op iets meer dan een uur rijden van Pamplona, waan je je eerder in de Sahara dan op het Iberisch Schiereiland. Bezoek je Bodega Artajo? Kom je daarna in het park verbazen over de vreemde landschappen. Ze lijken kaal en onherbergzaam, bijna buitenaards. Alsof iemand een strook zand naast de Pyreneeën strooide en er dan aan het spelen ging als een klein kind in een zandbak. Ravijnen, kloven en eenzame rotsen wisselen elkaar af. De meest gefotografeerde is de Castildetierra. De rotsformatie lijkt wel een taart waar een kers bovenop werd gelegd. Een kers in de vorm van een steen van enkele honderden kilo’s zwaar. Er liggen in het park honderden kilometers bevreemdende wandel- en fietspaden op je te wachten. Steek je licht op in het voorlichtingscentrum voor je dit maanlandschap betreedt. Wie weet vind je er wel de inspiratie die je zoekt.

20u: Plaza del Castillo

Drink iets naast Hemingway

Pamplona dankt zijn naam en faam aan Hemingway. Of is het andersom? De eerste roman van de Nobelprijswinnaar, The Sun Also Rises, speelt zich voor een groot stuk af in Pamplona tijdens de San Ferminfeesten. De pracht en de rust van het Spaanse landschap worden in het boek afgewisseld met de dronken waanzin en de bloeddorstigheid van de feesten. Hemingway zou negen keer in de stad vertoefd hebben, vermoedelijk niet zozeer voor de lekkere pintxos - hij was een notoir drinker. De liefdesverhouding met de stad had voor de auteur een droevig einde. In 1959, bij zijn laatste bezoek, waren zijn boeken er verboden door het Franco-regime. Daar merk je nu niets meer van. De man wordt er geëerd met een aantal standbeelden en een eigen wandelroute. Zak ’s avonds af naar het Plaza del Castillo, een sfeervol plein dat zich ’s avonds vult met de uit een siësta ontwakende bevolking. Aan het plein ligt Café Iruña, en dat ziet eruit alsof het niets is veranderd sinds Hemingway er was. Wat een interieur! Hemingway kreeg er een standbeeld op zijn favoriete plaats. Aan de bar. Geen betere manier om je weekend af te sluiten. Naast hem. Met een glas. En een pintxo. Natuurlijk.