Samen onder de sterren
‘Wij maken het nacht overdag’, vat educatief medewerker Gert Smet laconiek de werking van het Planetarium in Brussel samen. Die ‘nacht’ is dan wel meteen een totaalervaring, waarbij je een reis maakt door de ruimte in één van Europa’s grootste projectiezalen. En zeggen dat het begon met de Wereldtentoonstelling van 1935.
De 23e Wereldtentoonstelling vond plaats op de Heizel in Brussel. Hier stelde Philips onder meer zijn eerste televisie voor. In het Paleis gewijd aan de Wetenschappen, kortweg het Alberteum genoemd naar koning Albert, bevond zich ook een Planetarium. De state-of-the-art projector van Zeiss die toen werd gebruikt, doet nog steeds af en toe dienst bij de zaterdagavondvoorstellingen ‘Rendez-vous met de sterren’.
Na de Wereldtentoonstelling raakte het Alberteum in onbruik om in 1968 plaats te maken voor het huidige Planetarium. ‘De originele Zeiss-projector werd pas in 2009 vervangen door digitale projectoren”, weet Gert Smet. “Ondertussen zijn we toe aan de tweede generatie waarbij we met haarfijne laserprojectoren de sterrenhemel weergeven.’
Jongens en wetenschap
‘Ik heb nog elke werkdag het ‘Jongens en Wetenschap’ – gevoel als ik de grote ontvangsthal van het Planetarium binnenstap’, vertelt Gert. ‘Sterrenkunde en ruimtevaart zijn ontzettend boeiende onderwerpen om je in te verdiepen.’ Twintig jaar geleden maakte Gert een jongensdroom waar. Afgestudeerd als archeoloog kreeg hij plots een telefoontje van zijn vroegere lerares aardrijkskunde die toen gedetacheerd was in het Planetarium. Of hij geen zin had om van zijn passie voor de sterren zijn beroep te maken?
Ook zijn ondertussen 11-jarige zoon Ares (‘Ja, dat is het Griekse woord voor Mars’) is gebeten door wetenschap en komt wat graag mee naar zijn vaders werkplek, waar astronauten als Frank De Winne en Dirk Frimout met de voornaam worden aangesproken en waar de 360°-films je meevoeren naar werelden buiten ons zonnestelsel.
Klimaatverandering
‘Als educatief medewerker stellen we lessen samen voor verschillende doelgroepen, van kleuters tot universitairen. Tijdens die lessen wordt behoorlijk wat wetenschappelijke kennis doorgegeven.’ Geen twee werkdagen zijn dezelfde volgens Gert. ‘We moeten de vinger aan de pols houden en de actualiteit goed opvolgen. De eerste keer dat de Event Horizon-telescoop een zwart gat fotografeerde was een persoonlijke hoogdag. Nu kijk ik reikhalzend uit naar de nieuwe maanmissies. Grootse astronomische evenementen, zoals recent nog de zonsverduistering eind oktober, zijn voor het Planetarium echte feestdagen.’
Het Planetarium is onderdeel van de Koninklijke Sterrenwacht van België. Naast sterrenkunde en ruimtevaart is sinds kort de klimaatverandering als derde thema op het voorplan gekomen. Een goede stap, vindt Gert. ‘Het is ook logisch. Klimaatverandering wordt vanuit de ruimte nauwgezet gemonitord. Kijk bijvoorbeeld naar de Europese Sentinel-satellieten die onder andere de staat van de bodem en de vegetatie bijhouden, zoals het smelten van de gletsjers. Die datasets zijn publiek beschikbaar. Er werkten trouwens verschillende Belgische bedrijven mee aan de Sentinel-satellieten.’
Elke dag om 16 uur speelt een film over klimaatverandering.
Hologram van Kepler
In de centrale wachtruimte kom je ogen tekort. Binnenkort komt er zelfs een hologram van de Duitse astronoom Johannes Kepler die er zijn wetten over de planeetbewegingen uit de doeken doet. Aan de balie kan je gratis een headset krijgen om VR-gewijs door de werking van de Koninklijke Sterrenwacht te wandelen. ‘Regelmatig brengen we vernieuwing aan in wat wij de wachtruimte noemen om onze bezoekers te blijven verrassen. Hier vinden ook onze evenementen plaats’, zegt Gert die zelf de bezieler is van het Brussels Planetarium Poetry Festival in september.
De hoofdattractie is en blijft de projectiezaal. ‘Het is in alle opzichten een immersieve ervaring. Je wordt er via een 360°-projectie letterlijk ondergedompeld in de ruimte. Soms worden mensen er duizelig van, zeker als we tussen de sterren beginnen reizen.’ Om de impact van de filmzaal met zijn 23 meter diameter en projectieoppervlakte van 840 meter aan te tonen, start Gert één van de films op. We gaan zitten in één van de zachte zetels en laten ons betoveren door wat zich boven ons afspeelt. Werkelijk indrukwekkend!
Praktisch
• Boechoutlaan 10, Brussel
• Gratis parking naast het Planetarium
• Openbaar vervoer: Station Brussel-Zuid en dan met metro 6 richting Koning Boudewijnstadion (Halte Houba-Brugmann)
• Voorstellingen: Elke werkdag om 16 uur. Op woensdagnamiddag, in het weekend en tijdens schoolvakanties om het uur. Volwassenen betalen 8 euro, kinderen 6 euro. Gratis met de museumpas (1 voorstelling/dag).
www.planetarium.be