Wonderlijk Wallonië

Kornoelje van Knippchen

In de Luxemburgse hoofdplaats krijgen de bewoners vanzelf dikke kuiten van de hellende straten. En dan moet de mooiste heuvel nog komen: beklim het Knippchen met de Sint-Donaatskerk langs de 144 treden van de sierlijke Montée Royale voor een schitterend 360° zicht op de stad. Hier geniet je van rust en schoonheid van deze plek die ooit een kasteel, dan een klooster en dan weer een citadel herbergde. Een bijzondere ervaring is eens door de ‘groene kloostergang’ te wandelen, gevormd door ruim 350 jaar oude kornoeljehagen. Aan de voet van de butte staat een beeld van de Hellechtsmann of koppelaar. Deze folkloristische figuur speelt een rol bij het begin van de vasten: de Areler kinderen gaan dan de deuren van pasgehuwden langs voor snoep.

Saint-Donat, Square Elisabeth 2.

De geboorte van de Semois

De Semois, die in Bouillon een flinke stroom is, ontspringt in Aarlen. Hier is de zijrivier van de Maas nog maar een beekje, dat enkel in de Coulée Verte aan het oppervlak komt. Op initiatief van het Aarlense Office du Tourisme werd eind jaren 1960 gezocht naar de bron. Zo werden twee bassins in lokale grijze kalksteen ontdekt. Ze dateren uit de 17de en 18de eeuw en maakten deel uit van de nabije leerlooierijen. Al werd hier geen spoor van de Romeinen gevonden, toch werd er een kopie van een Romeins beeld tussen beide bassins gezet dat een drinkende mens voorstelt. Het herinnert aan het belang van water, bronnen en stromen voor de stad sinds de oudheid.

Source de la Semois, kruispunt Rue des Tanneries en Rue Sonnetty.

Oeroude torens

Aarlen is een van oudste steden van België. Het lag op het kruispunt van belangrijke Romeinse heirbanen van Metz naar Tongeren en van Reims naar Trier. De drie eerste eeuwen van onze jaartelling bloeide de stad hierdoor. Van deze periode zijn bijzondere getuigen bewaard. Aan het eind van de 3de eeuw, begin 4de eeuw werd Gallië geteisterd door binnenvallende Germanen. In heel Gallië werden toen rond steden hoge muren opgetrokken. Zo ook in Aarlen, maar dan niet rond de vicus of stad in de vallei, maar rond het castrum op de heuvel, dat zo een toevluchtsoord kon zijn bij een aanval. Voor de aanleg van de fundamenten gebruikten de Aarlense arbeiders grote stenen van begraafplaatsmonumenten en oude openbare gebouwen. Zo zijn heel wat van die stenen bewaard gebleven: een onschatbare buitenkans voor archeologen om ze terug te vinden – soms bij toevallige werken in kelders gebouwd tegen de oude wallen. De twee blootgelegde torens werden vernoemd naar bas-reliëfs die er werden gevonden, met afbeeldingen van Jupiter en Neptunus. Ze zijn vandaag enkel met een gids te bezichtigen. (Meer hierover in ons nummer van mei!)

Tour romaine Jupiter, Rue du Marquisat. Tour romaine Neptune, Rue du Pont-Levis.

Kasteel van de kluizenaar

Sinds de middeleeuwen bevond zich op deze plek een kluis. Tot 1783, toen de laatste kluizenaar overleed. In de 19de eeuw werd er een groot landhuis opgericht: het kreeg de naam Chateau de l'Ermitage of Kasteel van de kluizenaar. In de 20ste eeuw werd het ‘kasteel’ uitgebreid door de familie Cassart. Achtereenvolgens vonden een internaat en de Duitse bezetter er onderdak. De stad Waver kreeg het domein in bezit in 1986. Sindsdien huist er de historisch-archeologisch-genealogische kring. Op de benedenverdieping worden tentoonstellingen gehouden. Het bijbehorende park werd heraangelegd in 2013 en is vernoemd naar Nelson Mandela, als erkenning voor zijn strijd tegen racisme en onrecht.

Chateau de l'Ermitage & Parc Nelson Mandela, Rue de l’Ermitage 23.

Brug van Napoleon

Iets meer dan twee eeuwen geleden was dit brugje een slagveld. In de nacht van 18 op 19 juni 1815 stonden op beide oevers van de Dijle de troepen van Napoleon en de Pruisen tegenover elkaar. Die laatsten blokkeerden de doorgang naar de linkeroever, richting Brussel. 19 uur lang probeerden de Fransen vergeefs een doorbraak te forceren. De Franse kogels en projectielen teisterden de linkeroever. Op de Place Bosch gingen tientallen huizen in vlammen op. Een Franse kanonskogel boorde zich in een pilaar van de Sint-Jan-de-Doperkerk, waar hij nog altijd zichtbaar is. Op de Pont du Christ kreeg ook het bronzen Christusbeeld, waarnaar de brug vernoemd is, een kogel van een musketon te slikken in zijn flank. De Fransen verplaatsten daarop het strijdtoneel naar Limal.

Pont du Christ, Rue du Pont du Christ.

Saint-Jean-Baptiste, Place Cardinal Mercier.

Bunkerbos

In het bos van Beumont staan enkele zonevreemde bunkers, als onderdeel van de KW-linie. Het idee was een brede antitankversperring tegen Duitsland aan te leggen tussen Antwerpen en Namen. De bunkerlinie tussen Koningshooikt en Waver was in 1939 klaar. Echter, omsingeld door de Duitsers gaven de Engelse verdedigers tussen 14 en 16 mei 1940 de stad en de KW-linie meteen prijs. Twintig jaar lang was aan de KW-linie gewerkt, die slechts één dag standhield. Sterker nog, de bunkers in het bos van Beumont waren niet eens in gebruik genomen door de Britten, want de mitrailleurgaten waren niet aan hun wapens aangepast. Nooit gebruikt zijn de nutteloze bunkers vandaag nog wel stille getuigen van de Tweede Wereldoorlog.

Bois de Beumont, Rue Sainte-Anne.

Zwembad herdenkt oorlog en strijd

Tot 2000 deed dit gebouw dienst als openbaar zwembad. Tussen 2009 en 2013 werd het gerenoveerd tot La Cité Miroir, dat in 2014 werd ingehuldigd. Het biedt onderdak aan twee permanente tentoonstellingen. Waar de eerste, Plus jamais ça!, terugblikt op de nazideportaties, evoceert de tweede, En Lutte, de arbeidersstrijd. Regelmatig worden hier tentoonstellingen, debatten en voorstellingen georganiseerd, bedoeld als een voor iedereen toegankelijke plaats van uitwisseling en bezinning.

Cité Miroir, Place Xavier-Neujean 22.

Naar het dak van de grote post

De in 1901 opgetrokken Grand Poste werd gebouwd volgens de plannen van architect Edmond Jamar in neogotische stijl. De architect liet zich voor de buitenkant van het gebouw inspireren door de eerste binnenplaats van het prins-bisschoppelijk paleis.

Na een recente renovatie biedt het de Luikenaars en bezoekers een unieke en multifunctionele plek. Vijf ruimtes huizen in La Grand Poste: een (co)werkruimte; een food market, een bar en een rooftop toegankelijk voor iedereen; een ambachtelijke brouwerij (Brasseries de Liège); een plek waar startende ondernemers een zetje krijgen en een campus voor studenten journalistiek. 

La Grand Poste, Quai Sur-Meuse 19.

Museum zonder muren

Op het universiteitsdomein Sart-Tilman combineert dit museum zonder muren een natuurlijke omgeving, moderne gebouwen en hedendaagse werken. Of ze nu klein zijn of groot, de ongeveer honderd werken van het museum plaatsen de kunst midden in de openbare ruimte. Voor alle liefhebbers van hedendaagse kunst is het Musée en Plein Air beslist een aanrader om eens te gaan wandelen. Wandelingen kan je downloaden via www.museepla.uliege.be.

Musée en plein air, Boulevard du Rectorat 1.

Van Milaan naar Namen

Voor het een plaats kreeg op de top van de Naamse citadel stond dit Belgisch paviljoen op de wereldtentoonstelling van Milaan, in 2015. Deze gedurfde, ecologische creatie van Patrick Genard valt op in de omgeving van de Citadel. Het Pavillon laat je ontdekken wat er komt kijken bij de ontwikkeling van digitale technieken. Economische, artistieke en wetenschappelijke benaderingen worden speels gecombineerd. De gevarieerde tentoonstellingen, workshops of lezingen stellen vragen, zetten je aan het denken en verlaten gezwind de begane digitale paden.

Le Pavillon, Route Merveilleuse 65.

Tussen Samber en Maas

La Confluence bevindt zich in het historische hart van de stad, bij de samenvloeiing van Samber en Maas, ook wel ‘le Grognon’ genoemd. Deze locatie in de oudste wijk van Namen kreeg onlangs een nieuw en hedendaags gebogen uitzicht, waardoor het perfect in de omgeving opgaat. Je vindt er een ontspanningsruimte aan l’Enjambée, de fiets- en voetgangersbrug tussen Namen en Jambes, vlak bij het Waals parlement, en het NID (Namur Intelligente et Durable), dat bezoekers uitdaagt na te denken over de toekomst van de stad in de huidige maatschappelijke context en waar activiteiten plaatsvinden. In de Brasserie de la Confluence proef je van streekproducten en Belgische lekkernijen, uiteraard volgens het seizoen.

La confluence, Rue du Grognon 1.

Opvallende verschijning

Aan de overzijde van de Samber heeft het oude Maison de la Culture een metamorfose ondergaan tot een culturele ruimte met concert- en tentoonstellingszalen, met ruimtes voor kunstenaars in residentie en met een bovenste verdieping waar je vrij binnen kan om te flaneren, te lezen, te picknicken of op het panoramaterras van het onovertroffen uitzicht te genieten over een nog steeds veranderende stad.

Ook de buitenkant van Le Delta is een omwegje waard. Voor liefhebbers van architectuur (en van selfies) is het een van de niet te missen plekken van Namen.

Le Delta, Avenue Fernand Golenvaux 18.

Stad bewoond door kunst

‘L’Art habite la Ville’ transformeert de stad van de Doudou (het populaire pinkstervolksfeest) tot een openluchtmuseum met kunstwerken in stad en deelgemeenten. Kunstenaars uit de hele wereld stellen hun creativiteit ten dienste van Bergen, dat zo zijn statuut als Waalse culturele hoofdstad versterkt. Als een erfenis uit 2015, toen Bergen de Europese Culturele Hoofdstad was, versterken de beeldhouwwerken en muurschilderingen de dynamiek en aantrekkingskracht van de openbare ruimte. De toegankelijke kunst nodigt burgers en bezoekers uit hun tijd te nemen om Bergen te (her)ontdekken.

L’Art habite la Ville, visitmons.nl/te-ziente-doen/l-art-habite-la-ville-kunst-bewoont-de-stad

De papieren Google

In het hart van Bergen, in een prachtige artdecoruimte, maakt het Mundaneum met vaste en wisselende expo’s zijn 6 km aan archief ten dienste. Sinds 1998 is het levenswerk van Nobelprijs voor de Vrede-winnaar Henri La Fontaine toegankelijk voor het publiek. Vrede door kennis, was zijn idee eind 19de eeuw: door alle toenmalige kennis van de wereld op 18 miljoen fiches te verzamelen in een zelf bedacht classificatiesysteem en die gestructureerd open te stellen voor iedereen was het Mundaneum eigenlijk de eerste zoekmachine zonder internet. In de ogen van de bedenkers zou de mondiaal gedeelde kennis bijdragen tot de wereldvrede. Via een uitgestippeld parcours kunnen bezoekers een duik nemen in de utopische droom en de wereld van bibliografieën en archieven.

Mundaneum, Rue de Nimy 76.

Curiositeiten in een klooster

Vorig najaar opende de universiteit van Bergen in een voormalig nonnenklooster een museum gewijd aan wetenschappen, kunst en curiositeiten. De universiteit is eigenaar van duizenden kostbare werken, kaarten, kunstvoorwerpen, antieke wetenschappelijke instrumenten en tal van andere objecten die verbonden zijn aan de unief en zijn vele activiteiten. Toch is het MuMons niet louter museum: het is ook een ontmoetingsplaats voor lezingen, onderzoek en een altijd durende nieuwsgierigheid naar de wereld rond ons. Het MuMons draagt graag bij tot een beter begrip ervan.

MuMons, Place du Parc 24.